Atopei os volumes dunha enciclopedia ao pé dun contedor do lixo, metidos nunha caixa de cartón. «Todo sobre el universo, seres vivos, ciencia y tecnología, biología humana, países, el mundo y sus razas, transportes y telecomunicaciones», podía lerse nas cubertas. A visión entristeceume. Os tomos estaban humedecidos pola chuvia que comezaba a caer, cercados por bolsas ateigadas de desperdicios. Pareceume que aínda se remexían baixo a poalla da noite. Que aínda se resistían á agonía para informarme da extensión de Chipre ou da dieta que seguen os rinocerontes de Sumatra. Que aínda tiñan folgos para explicarme o significado de adxectivos tan sedutores como «torticero», «acendrado» ou «superferolítico». A estampa fíxome lembrar a enciclopedia Sopena que tiñamos na casa. Un humilde tótem da cultura universal en cinco volumes ao que acudía cando quería parecer o máis listo da clase, citando un afluente do río Volga. Entre aquelas páxinas, supoño que combatendo o aburrimento das tardes dos domingos, batín nunha ocasión coa palabra «sicalíptico». Eran cinco sílabas perfectas, provocadoras. Unha sonoridade fascinante para un cativo tirando a resabido que, durante un tempo, presumiu de pronuncialas sen comprender a verdadeira extensión do seu significado. Ramón Sopena, o editor da nosa enciclopedia, si que o sabía: iniciárase no oficio imprimindo portafolios eróticos. Cousas sicalípticas. E deixara despois a edición dese tipo de obras para centrarse nos libros de divulgación, coma ese tesouro que aínda conservo hoxe e que endexamais me atrevería a abandonar á intemperie. Non xulgo a persoa que decidiu botar ao lixo un vello depósito de saberes: tería os seus motivos para facelo. Atrévome a dicirlle, así a todo, que asistín co debido respecto ao enterro da criatura. Estaba alí cando sucedeu: chegaron os operarios da limpeza e foron rápidos e efectivos. Na casa agardábame Ava Gardner, protagonista dun documental que emitían por La 2. En dez minutos pasaba polos brazos de Mickey Rooney, Artie Shaw, Frank Sinatra e Luis Miguel Dominguín, sen contar con outros amantes anónimos atopados na España franquista. Era libre, salvaxe, bebedora. Atormentada, sublime, contraditoria. Unha beleza enciclopédica que fixo desaparecer o meu abatemento. Sentinme posuído polo espírito dun personaxe de Cuerda en Amanece que no es poco e berreille dende a infancia: «Sicalíptica!».