«Para as futuras xeracións de periodistas David será un dos mitos que se sitúan no olimpo da profesión. Para os seus compañeiros era un ser humano que conservaba as mellores virtudes cando ao seu redor dominaba o caos, o sufrimento e a guerra», di o presidente da Xunta
18 nov 2021 . Actualizado a las 23:41 h.Presidente e editor de La Voz de Galicia, director de La Voz de Galicia, membros da Fundación Santiago Rey Fernández-Latorre, autoridades presentes, señoras e señores, querida amiga:
O xornalismo nace nunha data incerta que compete dilucidar aos estudosos dunha actividade, dunha vocación, que é, ao mesmo tempo, causa e efecto da nosa civilización.
Sendo, como son, un profano na materia, pídolles sen embargo permiso para incorrer nunha ousadía e suxerir un posible momento inaugural, que eu remonto a un tempo tampouco demasiado concreto situado antes da nosa era.
Nese tempo que se perde na memoria, o dramaturgo Terencio crea un personaxe que se entremete na trama e que, ao ser recriminado, responde dicindo: «Son un home, e nada humano me é alleo».
Tras moitos séculos, esa frase non perdeu vixencia e pode servirnos para explicar a íntima pulsión que move ao xornalismo.
Sen ese interese polo outro o periodismo non tería razón para existir e sería superfluo. Tanto a noticia local sobre a queixa dun veciño como a gran reportaxe nunha zona de guerra están unidas por unha curiosidade humanista polo acontecer alleo, por nimio ou afastado que pareza.
Poucos medios de comunicación saben entender tan ben esta paixón do xornalismo que mestura o local co global, o que nos é máis preto co que nos é máis afastado, como o fai La Voz de Galicia.
O lector, o espectador, o oínte, son partícipes da vida dos demais grazas á feliz intermediación do xornalista. O cidadán é como un moderno Robinson que rexeita a posibilidade de vivir nunha illa deserta e anhela romper a soidade recibindo novas doutros seres humanos.
A célebre pregunta de Livingstone cando é finalmente atopado por Stanley preto do lago Tanganica explícase por un instinto semellante ao do personaxe entremetido de Terencio. «Que pasa no mundo?», pregunta o explorador ao que xa se daba por perdido.
Seguímonos preguntando polo acontecer que nos rodea, nos mundos máis próximos ou máis afastados, porque sentímonos unidos por un destino común, como se o mundo fose unha nave na que transitamos polo tempo, e que require da cooperación de todos os que viven nela.
Soamente os que entenden este impulso para sentir como propios acontecementos que ocorren en lugares diferentes ao noso, e a xente diferente a nós, poden comprender que David Beriain arriscase a vida nun enclave remoto de Burkina Faso, e finalmente, e lamentablemente, a perdese.
Nada do que acontecía no mundo lle era alleo. Nada lle pareceu demasiado doméstico nin demasiado exótico. Na súa curiosidade humanista tiñan cabida os traballos dos percebeiros, os estragos dos incendios e a loita de guerrillas que combatían en partes recónditas do planeta. Para el todo formaba parte do que Balzac (tamén xornalista) chamou a Comedia humana.
O mérito de David non reside soamente no seu humanismo curioso, nin tampouco no risco que afronta na maioría das súas misións como correspondente. No seu traballo hai entrega e hai rigor pero, como sinala axeitadamente o xurado do Premio, tamén se reflicte o «respecto aos protagonistas» das peripecias que narraba e a «delicadeza».
Non xulga; describe, aporta informacións, traslada un clima social ou político que pode axudar a entender o que está sucedendo. Respecto e delicadeza. Velaí dúas virtudes que, así enunciadas, poderían resultar anacrónicas, e que sen embargo deberían figurar no frontispicio de calquera sociedade que queira perpetuarse.
De acordo coa miña ousada hipótese, nas palabras que Terencio lle fai pronunciar ao seu personaxe está unha das posibles primeiras pedras do periodismo. Tamén é posible que aí resida unha primeira formulación da política democrática, é dicir, da política que non consiste en dominar, senón en liderar mediante o acordo e a través de pasos progresivos.
Sen ese interese polos demais, sen a convicción de que a comunidade só se constrúe tendo inquedanzas, obxectivos e ferramentas comúns, «a democracia entra en crise».
Todos os que compartimos este acto nun dos templos do xornalismo español e, en consecuencia, europeo habitamos nunha democracia autonómica que fai neste 2021 os seus primeiros corenta anos. «A historia debe recoller os soños», dicía Álvaro Cunqueiro, e o seu desexo cúmprese co noso autogoberno, un compendio de soños feitos realidades e realidades que, ata hai pouco, semellaban soños.
Catro décadas de autogoberno que supoñen a época de maior progreso da historia de Galicia, como constata a evolución de todas as variables económicas e índices de calidade de vida e como pode comprobar calquera cidadán que acude á hemeroteca de La Voz de Galicia.
O diario ten a autoridade que lle confire non só estar no top dos tres xornais máis lidos de España, senón de formar parte da historia de Galicia, e contala, dende hai máis dun século.
Cando a nosa autonomía botaba a andar, La Voz contábao mentres celebraba o seu centenario. E agora que estamos conmemorando estas catro décadas de autogoberno, o diario está a piques de celebrar o seu 140 aniversario. Case nada.
Ao longo de moitos discursos me terán oído defender a estabilidade como clave do éxito de Galicia durante estes 40 anos. E dígoo sendo o quinto presidente da Xunta que ocupa o cargo nestas catro décadas, nas que á fronte de La Voz practicamente ten estado unha soa persoa. Non é de estrañar polo tanto o éxito da cabeceira.
Nestas catro décadas o pobo galego foi tecendo un país que pertence a todos, e que se orienta de acordo coa vontade de todos. Unha democracia «respectuosa e delicada», por reiterar a feliz expresión do xurado que outorga a David Beriain o galardón deste ano.
Con esforzo, sorteando problemas, aprendendo dos erros, erguemos unha sociedade na que ningún galego é alleo a outro galego. Erguemos unha comunidade que entende que a fortaleza nada ten que ver co illacionismo, e que o cultivo dunha identidade non exclúe compartir outras.
En boa medida nós tamén somos herdeiros de Terencio e a súa sentenza premonitoria. Galicia é hoxe unha rede de afectos tecida, entre outros factores, polo periodismo en xeral e por mulleres e homes da Corporación Voz de Galicia en particular.
Mulleres e homes que compartiron con David Beriain unha mesma paixón, a paixón por relatar as pequenas e grandes cousas que teñen cabida nun medio de comunicación.
Para futuras xeracións de periodistas, David será un dos mitos que se sitúan no olimpo da profesión. Para os seus compañeiros era un ser humano que conservaba as mellores virtudes cando ao seu redor dominaba o caos, o sufrimento e a guerra.
Señoras e señores, o mundo que coñeceu a avoa de David Beriain estaba limitado polos 93 metros que separaban a súa casa da igrexa onde a avoa adoitaba rezar. En homenaxe a ela o seu neto bautizou así a súa produtora.
Moitos dos nosos avós só coñeceron un mundo circunscrito á aldea, ou tiveron que levala consigo no corazón para resistir o desarraigo da emigración. David fixo do mundo enteiro a súa casa, e a Galicia actual está aberta de par en par ao mundo.
Grazas ao Xacobeo temos dereitos de autor sobre o proxecto europeo que leva o noso selo dende que o primeiro peregrino se puxo a camiñar cara a Compostela. Todos os camiños levan a Galicia, antes un confín da terra, e hoxe, un principio.
Aquí nada humano nos é alleo. Tampouco para David, un cabaleiro andante cuxo recordo regresa a casa.
Dicía a súa muller, Rosaura, aquí presente, nunha entrevista en La Voz de Galicia —leo textualmente—:
«Él decía que para morirse hay que estar vivo y si no haces cosas por miedo, no vives. Ahora el trabajo es mantener su legado. Mantener esto. La manera de rendirle honor, de conservar».
Hoxe, Rosaura, o legado de David está máis vivo que nunca.
Moitas grazas.