s refráns condensan a sabedoría popular e expresan perfectamente os sentimentos das persoas. Algo así ocorre no caso de Manuel López, un veciño de Castromeixe, en Sarria, que leva 30 anos vivindo só na súa aldea. «Que veñan novos veciños —di— só se son honrados». Está no certo: mellor só que mal acompañado. Manuel López pon nome a esas 600 aldeas lucenses nas que queda xa só un veciño. En pouco tempo, probablemente se sumarán ás 889 nas que xa non fica ninguén. É unha sangría silandeira, de dimensións humanas, territoriais, sociolóxicas e produtivas. Manca aos vellos, que fican, e tamén aos novos, que marchan, e deixa pegadas paisaxísticas ao tempo que compromete a soberanía alimentaria e crea sociedades esgazadas entre o apego e a saudade. Quizais non se puido facer outra cousa; mais tampouco se quería facer o que se fixo.
Os labregos franceses e alemáns están en loita. Os tractores enchen a histórica avenida de Unter den Linden e esa invasión do espazo urbano, a imaxe dos tractores baixo os tileiros, evoca, no noso país, as nosas propias tractoradas subindo por Ramón Ferreiro. A nós, ao mellor, xa non nos quedan folgos para a loita. O único que temos é a actitude estoica de Manuel López. Só nos dá para unha pírrica vitoria psicolóxica, unha solución provisional que non resolve os problemas territoriais, nin os sociolóxicos, nin os produtivos. Polo de agora, Manuel non semella cavilar demasiado na soidade. Quizais se vexa compensado sentindo que ocupa o seu lugar no mundo, termando da súa aldea e da nosa cultura un pouco máis, xa que nós non queremos ocuparnos delas. É unha actitude moi digna. Tan semellante e tan distinta da do terrible protagonista de La lluvia amarilla, de Llamazares, esa novela estarrecedora que nos fala do esquecemento no que cae o rural: como as fotos vellas que se tornan amarelas, coma a ferruxe, como as casas moribundas baixo a chuvia das follas do outono.