MARINA MAYORAL
19 ene 2002 . Actualizado a las 06:00 h.Cela podería moi ben dicir como Juan Ramón Jiménez: «Yo no seré yo, muerte,/ hasta que tú te unas con mi vida/ y me completes así todo/ hasta que mi mitad de luz se cierre con mi mitad de sombra»... Non o dicía porque a súa poderosa vitalidade rexeitaba a idea da morte e o que con ela se podía relacionar: a escuridade, o silenzo. Pero como en todo galego, a morte estaba presente na súa visión do mundo, planea sobre toda a súa obra e mesmo sobre esa fundación na que unha inxente, descomunal información sobre si mesmo da fe da loita de Cela contra a desaparición e o olvido. Quería ser recordado, e non só pola súa obra senón en toda a súa rica e complexa humanidade. Por iso eu quero recordar hoxe un rasgo da súa personalidade que non todo o mundo coñece: a súa exquisita cortesía e a súa amabilidade con quen lle caía ben. Eu fun destinataria de ambas en repetidas ocasións. Coñecino en persoa nun curso de verán en Salamanca, cando eu tiña vintecatro anos e me estreaba alí como profesora. Deu unha conferencia e saíu cun grupo de profesores a percorrer a cidade. Ía con el un secretario que nos manexaba a todos como a un séquito. Cando Cela se cansou de dar voltas dixo que xa estaba ben de monumentos e que quería viño e xamón. Sentámonos nunha tasca e el iniciou unha brillante conversa de ton desenfadado. Nun intre dado díxolle a un dos profesores que as noivas daban moito traballo, que había que casarse para poder deixar á muller na casa e irse ó futbol ou cos amigos. Eu, que estaba ó outro extremo da mesa, lonxe del, comenteille baixiño a quen estaba ó meu lado: «¡Vaia futuro!». E entón Cela ollou para min e dixo con voz estentórea: «¡Ti non es das que se deixan na casa!». Nunca puiden explicarme como consiguiu oirme nin de onde sacou aquela impresión. Caínlle ben, dende logo, e ratifiqueime niso o día que, coincidindo no aeroporto de Barajas, deixou a súa praza de primeira para vir a sentarse comigo en turista. Sabía da miña fobia a voar e faloume sen parar durante toda a hora do voo. Ó chegar a Santiago pregúntoume: «¿Pasache medo?». Noutra ocasión, nunha cea literaria, sentárono entre dúas señoras. El, con gran cortesía, repartía a súa atención entre as dúas. Unha era eu. A outra (unha muller moi espectacular) contáballe unhas historias moi subidas de ton. A min faloume de literatura e das súas dificultades económicas nos seus primeiros anos de matrimonio. En repetidas ocasións invitoume a colaborar nas revistas que el mantiña, nos Papeles de Sons Armadans e no Extramundi. Non cheguei a facelo e só no verán pasado falei sobre a súa obra. Sexan estas miñas palabras de hoxe un pequeno reconocemento non só ó gran escritor senón a cortesía e a desinteresada amabilidade dun cabaleiro.