Escribín hai anos en La Voz de Galicia que Compostela non podía quedar comodamente sentada sobre os seus apoios externos. A Coruña, dicía, enrocábase ás veces na autoestima, mentres que en Vigo eran excesivamente autocríticos. Hoxe, vinte anos despois, creo poder aventurar que persiste o perfil dos coruñeses metropolitanos, ma non tanto; os composteláns e santiagueses manteñen certo conformismo, quizais secuela antropolóxica dos dons do apóstolo, e os vigueses, en cambio, adquiriron unha boa dose de adrenalina identitaria.
Pero estas son cuestións menores. O importante é o debate urbano que se ten que producir nun proceso electoral municipal, arredor do equilibrio entre as miradas endóxenas e aqueloutras que deberían ir máis alá das fronteiras locais.
O primeiro afán de cada concello é a súa propia poboación, tanto a da capital como a dos municipios que a rodean, porque o conxunto urbano como tal é hoxe un factor estratéxico. O dilema é se van implicarse nunha expansión ilimitada, co risco de que a paixón inmobiliaria xere beneficios desmedidos que logo deriven en burbullas, ou se van emprender operacións no centro e nos bordos da cidade construída para diluír as fronteiras, convertendo os periféricos, as roldas e as estradas nacionais en bulevares: a rolda de Outeiro na Coruña, o periférico de Santiago ou a avenida de Antonio Palacios en Vigo, por poñer algúns exemplos.
Se seguimos ampliando o campo de visión decatarémonos de que as cidades incluídas no corredor atlántico manteñen alianzas a través do sistema universitario. Santiago con Lugo, A Coruña con Ferrol e Vigo con Pontevedra e Ourense. Mais estes intereses cruzados non se traducen en obxectivos municipais compartidos, para fortalecer un binomio tan estratéxico como é o da cidade-universidade.
Suxerira hai tempo a idea de crear unha conferencia de alcaldes, formalmente semellante á conferencia de presidentes autonómicos, encabezada polo presidente da Xunta e incorporando as deputacións, para que a Galicia urbana poida abordar investimentos pactados, exercer a solidariedade -Ferrol e Lugo en primeiro lugar, cando menos nas infraestruturas-, e planear estratexias socioeconómicas globais, cun pé colocado sempre en Bruxelas. Primeiro con Portugal, porque é unha sorte ter este país como veciño. O Eixe Atlántico necesita que políticos e cidadáns crean nel porque, con sete millóns de habitantes, é a terceira área urbana da Península.
A cooperación e a solidariedade entre as cidades non son sermóns, senón unha práctica obrigada para crear un clima de colaboración e concorrencia co contorno europeo.
O problema é que a política adoita ir por detrás, e non por diante, dos acontecementos previsibles e dos anhelos das persoas.
Claro que, para iso, hai que abandonar a táctica electoral localista de medrar á custa de buscar inimigos externos. E iso precisa ponderación e tempo.