
A praza de San Pedro estaba milimetricamente ordenada para que centos de miles de persoas puideran dicirlle adeus ao papa Francisco. As televisións puideron agasallarnos imaxes de simetría perfecta. Os relixiosos e os fieis compuñan un mosaico impoluto. Impacta. Pero non tanto coma aquel rezo do papa en plena pandemia, absolutamente só, baixo a chuvia. Permanecía rodeado de silencio, que rompeu para asegurar que ninguén pode salvarse só. Non hai mellor chamada á solidariedade.
A pandemia igualounos, como tamén o fai a morte. Outra cousa é o rito da despedida. Quedo co cadaleito sinxelo de Francisco, pero tamén cos seus zapatos gastados. Despediuse calzándoos porque foron a súa ferramenta de traballo, os que o levaron a tantos lugares. Estes pequenos xestos aínda contrastan coa voluptuosidade do funeral. O papa é unha figura pública e, como tal, necesita atencións especiais. Con todo, puideron coarse xestos dignos da humildade do pontífice.
Zelenski e Trump sentaron en dúas cadeiras sinxelas dentro da basílica de san Pedro. Coma dous fieis que se confesan. Non sei que suporá esta conversa, pero, como mínimo, o teatro e prepotencia de Trump desapareceron por uns minutos. Non lle repetiu aquilo de que «non estaba en posición de nada» ou esa ironía ao preguntarlle que pasaría se unha bala voa sobre a súa cabeza. Estou convencida de que o papa aprobaría esta conversa «clandestina».