No entresoño, estremecícheste. Enxergabas algunhas figuras entre tebras latricando sobre un negro futuro para a nosa estirpe. E axexábante espectros coas orellas arrichadas e os pelos coma pugas de aceiro. Estabas na entrada do adro da igrexa de Abanqueiro. E sen saber o porqué, sentiches unha vella veneración por aqueles seres que desfilaban por diante da antiga casa dos Chubascos, xa deshabitada daquela e arestora desaparecida. Algúns deles ao pasar recomendábanche que tiveses coidado porque alí dentro habitaban espíritos maléficos.
E de súpeto, pechaches os ollos. Cando os abriches, os últimos da procesión, en troques, contáronche que dentro desa casiña con cancela, baixo as arañeiras, moraban almas desgrazadas rumiando os seus recordos, entrelazados sobre un abismo de sombras. Eran seres ambiguos, entre vexetais e animais. Seres de ósos negros e mirada afiada atormentados polo seu turbulento pasado. Eran parcos en palabras e empregaban un áspero vocabulario. Criaturas que deambulaban de noite polos camiños e menosprezaban as faíscas da luz do día.
Esvaraba a luzada primeira da madrugada sobre as árbores da Devesa cando espertaches co grallar dos corvos e o canto dos galos das Barreiras. Non che trouxo acougo a mañá ao penetrar pola fiestra, pois a memoria devolveuche as tormentosas imaxes do anterior soño. Cando te recuperaches, saíches fóra e camiñaches por unha senda de terra irta, árida, até unha ladeira con viñas, e logo fixeches unha grilanda con follas de vide. Despois decatácheste de que os castiñeiros, que había uns días che aliviaran do sufoco da vaga de calor, xa estaban florecidos.
Na volta, cando entraches na tenda para mercar o pan, viches cereixas encarnadas coma bicos de labios de muller con carmín. As froitas viñeran co relento da luzada. E entón apareceron diante da túa ollada os espantallos con carracas que na vosa infancia se colgaban nas copas das cerdeiras para asustar os merlos, os máis grandes devoradores, e outras aves que frecuentaban as cerdeiras en xuño. Eran os nosos grandes rivais, pensaches.
Na seguinte madrugada, logo dunha prolongada pelexa de varias horas contra o demo do insomnio, que se presentou sen avisar pola medianoite, caíches rendido nun soño que arrincou coa leda lembranza das fermosas rapazas da vosa aldea. Pero un pouco máis tarde derivou cara á senda dunha axitada alucinación, coma se fose o produto dunha droga psicodélica. E entón ollaches unha ringleira de esqueletos cubertos con sabas brancas que enchían a negra nao da noite. Escoitábanse renxeres de pernas e brazos, castañexar de dentaduras postizas, e chocar de caveiras de tétricos sorrisos. No aire flotaba o cheiro de carne podre adubada con bafos de vómitos acedos, que che facían perder a respiración. E toda esa paraxe estaba agarimada coa luz fosforescente de xigantescos e deformes vagalumes entre as silveiras.
Renchían as cadeas oxidadas sobre as pedras e laxes que chatolaban o chan da corredoira cega, máis arriba do Espiño. Compoñían a sinistra comitiva os veciños da aldea e da contorna que migraran para o outro lado, moito máis aló da montaña, sen facer as paces entre eles, pois no momento de fuxir deste mundo aínda se estaban maldicindo uns aos outros. Avanzaban lentamente e parecían mudos, pois non falaban. Era unha noite dun xeado xaneiro. Andaban os gatos á xaneira. Os seus arrepiantes miaños mesturábanse cos lamentos dos procesionarios. Os tellados estaban enxoitos, recollidos no seu silencio. Tampouco na borralleira do avó adormecía un misifú, nin sequera figuraba un lume morredizo. E foi entón cando vos chegou o prolongado ouveo dun can, que entrou pola xanela aberta. Coouse e espallouse por toda a casa. E instintivamente saltou na túa cabeza unha irremediable pregunta: Quen morrería? A campá da igrexa repicou ao lonxe, cando o serán declinaba sobre o mar de Subigrexa.