«A lingua das bolboretas», da compañía Sarabela, triunfa na gran noite do teatro galego

A lingua das bolboretas -a adaptación que fixo Sarabela Teatro das historias do escritor Manuel Rivas A lingua das bolboretas e A traxectoria do balón- triunfou este xoves na gran noite do teatro galego, a gala dos premios María Casares, que celebraron a súa 25.ª edición, unha vez máis no teatro Rosalía da Coruña, aínda que cun aforo reducido ao 50 % por mor da pandemia. A montaxe -producida pola compañía que dirixe Ánxeles Cuña- impúxose en catro das oito candidaturas ás que aspiraba: ao mellor espectáculo, a dirección (Gonçalo Guerreiro), o actor secundario (Fran Lareu) e a adaptación-tradución (firmada por Fernando Dacosta e Gonçalo Guerreiro).

Guerreiro quixo quitarlle relevancia á súa achega: «Todo estaba na escrita de Rivas. Eu só me limitei a facer un traballo artesanal cos actores. Foi un pracer colaborar con Fernando pola súa rapidez e a súa forma de adaptar». Por alusións, Dacosta devolveulle os eloxios: «El xa traía a dramaturxia, tiña as ideas moi claras», dixo para engadir que ao poñer en marcha unha obra antifascista como esta, a cultura tamén pon de relevo a súa capacidade de sumar para que non volva ocorrer un crime como o que acabou coa vida de Samuel na Coruña.

Compartiu Guerreiro ex aequo, iso si, o recoñecemento á dirección coa coreógrafa ourensá Marta Alonso Tejada, responsable da peza Bailar agora, a segunda máis laureada destes premios creados en 1997 e organizados pola Asociación de Actores de Galicia (AAAG). Bailar agora, unha obra na que a danza é fundamental, venceu tamén nos apartados de actriz protagonista (Marta Alonso Tejada) e iluminación (Laura Iturralde). Alonso confesou sentirse «moi sorprendida e alucinada» e dixo que entendía isto como un recoñecemento a unha parte moi importante dela mesma que quixo compartir con todas as súas compañeiras do sector.

Un total de trece espectáculos concorrían en algúns dos catorce galardóns en xogo nestes María Casares, cuxa celebración conta coa colaboración da Axencia Galega das Industrias Culturais (Agadic), o Concello da Coruña, a Deputación da Coruña, a Fundación Aisge, a Fundación SGAE, o Concello de Narón e Gadis. A noite foi moi repartida, xa que nove obras obtiveron algún recoñecemento. O que premiaba ao mellor espectáculo infantil foi para Os nenos da varíola, de Pérez & Fernández, que homenaxea o papel de Isabel Zendal naquela xesta transatlántica de 1803 como parte do equipo médico da Real Expedición Filantrópica da Vacina.

A montaxe de Incendiaria Microspectiva dun marica millennial foi outra das triunfadoras ao alzarse cos premios ao mellor actor protagonista (Davide González) e ao texto orixinal, para Vanesa Sotelo e González, que tamén lembraron a traxedia da morte de Samuel ao dedicar este recoñecemento da profesión «á resistencia e as flores caídas. A reivindicación segue», clamaron.

Xa cun galardón cada unha están O mozo da última fila, da compañía Redrum Teatro, que levou para casa o correspondente ao apartado da mellor actriz secundaria, polo labor de Belén Constenla; a peza 32m2, producida por Butacazero, acadou o premio de escenografía (polo labor de Beatriz de Vega); Dreaming Juliet, de Elefante Elegante, fixo o propio na categoría de vestiario (Diego Valeiras); O premio, de La Quintana Teatro, venceu na candidatura de maquillaxe (grazas á tarefa de Fani Mosqueira); e, por último, A conquista da escola de Madhubai, de Teatro do Atlántico, conquistou a categoría de música orixinal coa partitura de Vadim Yukhnevich, un músico bielorruso afincado en Lugo, que quixo agradecer a confianza que lle amosaron sempre para «formar parte desta gran familia de actores e actrices de Galicia».

Na defensa desa familia saíu tamén Xosé Barato, presidente da asociación de actores, para advertir que «o teatro continuará, temos un montón de traballo para facer, temos que decidir asuntos para seguir traballando. A asociación non é un ente abstracto, é a unión de persoas que queren integrar un colectivo, unha unión que obriga. O teatro é a festa da presencialidade», concluíu na súa reivindicación.

Festexo no 2022 do centenario de María Casares

O vindeiro ano cúmprese o centenario do nacemento de María Casares na Coruña. A mítica actriz galega -da que Albert Camus dixo que posuía «o xenio da vida»- será celebrada cunha programación «diversificada e plural» que promove a Consellería de Cultura e que incluirá iniciativas vinculadas á escena, ao audiovisual, á arte, así como do eido editorial. Entre os obxectivos estará o de crear un proxecto ligado a teatro, da man do Centro Dramático Galego (CDG), coa colaboración de diferentes institucións, tanto de Galicia como doutros territorios, para favorecer a visibilidade internacional desta artista, unha verdadeira icona da Europa do século XX. Con esta labor a Xunta quere promover o traballo de Casares tanto dentro como fóra da comunidade, e afondar no seu importante legado. Enmárcase, á súa vez, no compromiso por seguir poñendo en valor a unha muller que dá nome aos premios da profesión da escena galega, que se entregaron onte na Coruña.

Nada na Coruña en 1922, María Casares foi unha actriz de teatro e cinema que triunfou no seu exilio en Francia, onde residiu. Alí fuxira en 1936 -ela era unha adolescente de 14 anos- co seu pai, o político Santiago Casares Quiroga, o que fora xefe de Goberno da Segunda República baixo a presidencia de Manuel Azaña.

Protagonizou varias pezas escritas polo propio Camus -co que mantivo unha relación sentimental durante dezaseis anos- e representou tamén obras de autores da talla de Jean-Paul Sartre, Jean Anouilh, Jean Genet e Claudel, chegando a converterse en musa maior do existencialismo francés.

Tamén no cinema acadou unha presenza moi relevante ao traballar con realizadores como Marcel Carné, Robert Bresson, Jean Cocteau, Alain Resnais e Goran Paskaljevic, entre outros.

En 1996, Casares aceptou que os premios de teatro de Galicia levasen o seu nome, mais faleceu antes de que puidese celebrarse a primeira edición destes galardóns, hoxe absolutamente consolidados como cita inaprazable da profesión escénica galega.

---

---

---