O plan de lecturas de agosto ten algo en común cos clásicos desexos de aninovo. En cada ano que entra ímonos matricular no ximnasio e deixar, por fin, o tabaco. Pois ben, do mesmo xeito que en febreiro desertamos do extenuante fitness e en abril seguimos dándolle ao Winston, remata agosto e, vapordiós, resulta que do nutrido catálogo de libros (com)prometidos para as vacacións non lle fincamos o dente nin ao primeiro. Eu, que en punto a lecturas son a cousa máis caótica que existe, prefiro polo tanto someterme ao vaivén do destino e fuxir de obrigas preconcibidas que, ao cabo, non fan máis que deitar os nosos gustos nun impertinente leito de Procusto. Explorando, pois, con ese espírito aventureiro os andeis da biblioteca, atopo un libro, adquirido na Feira de Madrid de 2015, pero que vivía dende entón esquecido, como a arpa do poeta, nun ángulo escuro.
Trátase dunha excelente antoloxía de textos sobre Galicia (Galicia, prólogo de Ramón Villares, Fórcola, 2015) do autor arousán Julio Camba (1884-1962), autor raro e de brillante pluma pero, sobre todo, usuario dunha deliciosa incorrección política, en tempos en que a incorrección política aínda non se instalara como aterrador dique de contención para políticos e escritores. Hoxe, pola contra, o politicamente correcto transita polos derroteiros dunha necidade que, por veces, conduce a excesos grotescos. Escoitei non hai moito unha política de certo talle afirmar que «rectificar é de sabios e sabias». En fin.
Volvendo a Camba, rescato para vostede dúas perlas. De Montero Ríos (con estatua, por certo, en Mazarelos) cría don Julio que «todas sus artes de abogado y de político son las artes del labriego: la
malicia, la desconfianza, la intriga. Montero Ríos no es filósofo, ni grandilocuente, ni tiene ninguna visión grande de las cosas». Do intento dun galego culto, en tempos de Camba en fase embrionaria e experimental, pensaba don Julio que «no creo que haya un idioma gallego distinto del castellano. Lo que sí creo es que se podría inventar pero a la vuelta de cincuenta años este idioma gallego llegaría, lógica y fatalmente, a confundirse con el idioma castellano». Mimá. Hoxe, o señor Camba había ir con escolta!