Comezou o ano coa xente na praia e o alcalde de Madrid recoñecendo que Almudena Grandes, na súa opinión, non merece ser filla predilecta da cidade. Dous fenómenos que confirman a catástrofe climática e a insistencia na estupidez de certos políticos, dramas estelares deste tempo. Por suposto que o arranque non puido ser peor, entre a calidez terrorífica das primeiras noitiñas de 2022 e un señor que manda presumindo de ser máis ruín cá carne do pescozo, que dicían os vellos. A sorte é que, con esta saída dos vestiarios, agora xa só podemos ir endereitando o camiño. Teño fe de que veñan unhas ingobernables xeadas a poñer o clima no seu sitio e de que pasemos felices fríos. Non tanto de que o alcalde entenda a Albert Camus: «O papel do escritor é inseparable de difíciles deberes. Por definición, non pode poñerse ao servizo de quen fan a historia, senón ao servizo de quen a sofren».
Ese desprezo por parte da aspereza en curso a unha escritora que non era da súa corda —puro sectarismo—, lévame a pensar máis ca nunca na necesidade de acudirmos aos libros para nos poñer a salvo dos embrutecidos, moito máis se ostentan cargos públicos: aqueles incapaces de entender que a arte é patrimonio de todos alén de credos e ideoloxías. Quen le ou escribe dende o corazón sabe que a literatura é unha cousa sagrada que no seu brillo máis alto excede unha análise moral ou política. Claro que pode tomar parte, faltaría máis, e soster xuízos ou valores que non compartamos e ata nos resulten lamentables; pero está aí, en última instancia, como a man dun amigo que aparece de madrugada para salvarnos a vida. Que é o que o consegue a boa literatura coas almas libres, independentemente de que estea escrita por alguén co que xamais compartiriamos confraría ou sindicato.
Debe de ser por iso que teño sobre a miña mesa un menú variado, intúo que con propiedades salvadoras, agardándome para superar a inminente costa de xaneiro: as novelas Thérèse Desqueyroux (Hugin e Munin), de François Mauriac, en tradución de Xavier Senín, e Oito días sen Eva Cortés (Galaxia), de Sara Vila; o ensaio A xustiza pola man. Violencia e conflitividade na Galicia contemporánea (Xerais), coordinado por Francisco J. Leira-Castiñeira e Miguel Cabo; e os relatos Los años borrosos (Trea), de José María Pérez Álvarez, Chesi. Os que un día aprendemos a non desairar unha obra a partir do prexuízo ideolóxico estamos seguros de que a literatura aínda aspira a salvarnos de algo. De nós mesmos, por suposto. Pero aínda máis dos atravesados que alardean sen freo da súa condición cavernícola.