.jpg)
Lendo O libro negro da lingua galega (Xerais), de Carlos Callón, veume á cabeza o caso de Adrián Ben —o gran atleta de Viveiro—, de quen un xornal deportivo dixo que adestraba habitualmente en Madrid «pese a su cerrado acento gallego». O inquietante apuntamento non cabería no inventario do investigador, que centra o seu estudo en exemplos de represión lingüística datados entre 1480 e 1986, pero é innegable que participa dun discurso nada comprensivo coa diversidade cultural dun país. Unha pluralidade que algúns cren que debería ser corrixida en favor dun carril central polo que estariamos obrigados a circular todos. Nese sentido, o ensaio de Callón saca á luz historias ben interesantes que serven para facer memoria do agravio, e tamén para pensar que o presente aínda se conxuga con estrañas verbosidades. Sirva de ilustración a isto como hai apenas uns meses vimos unha ministra celebrando a chegada do AVE a Ourense cun «la Galicia lejana y brumosa de la que hablaba Valle-Inclán por fin es historia». Moitos botamos en falta unha cita de Romance de lobos.
A lectura de O libro negro da lingua galega axudoume tamén a facer un exercicio inverso ao que se propón: a inventariar algúns dos avances máis importantes conseguidos polo galego dende a década dos oitenta. E aí non se pode obviar, por suposto, o prestixio gañado a pulso pola lingua nestes últimos anos. Claro que a caída de falantes non chama a botar moitos bailes e que a desidia institucional traballa á contra, pero ese avance quilométrico na autoestima —que é de todos— debería alentarnos con maior frecuencia. Os que mantemos unha postura sensible co galego, tendemos a pensar que o apego polo idioma se demostra máis advertindo da súa apocalipse que fachendeando de certas vitorias, quizais porque identificamos o entusiasmo cunha emoción colaboracionista que linda coa inxenuidade. Pero con amarguras (e algúns balóns fóra) non se consegue saír das areas movedizas: tendo razóns de sobra para criticar un monte de insuficiencias, alén das nosas burbullas hai quen nos ve coma unha banda de malencarados. O estupendo libro de Carlos Callón é unha compilación moi pertinente para asomarnos á escuridade doutro tempo: unha tremenda colección de aldraxes. Pero gústame pensar que ten algo de propulsor para presumir das fortalezas de hoxe. Para correr cara o futuro coas pernas salvaxes de Adrián Ben.