Picasso morreu o 8 de abril de 1973 e España e Francia dispóñense a recordalo con 42 exposicións en 38 museos de Europa e Estados Unidos e dous congresos nos que especialistas de todo o mundo farán un estudo historiográfico da súa obra. A min gustaríame velas todas e asistir a eses congresos coa esperanza de oír ponencias que me axudasen a entender mellor o artista máis creativo da historia da arte; a coñecer a influencia que nel exerceron Ramón Casas, Steinlen, Cézanne, Velázquez e sobre todo o Greco que, ao meu entender, non está só nos retratos senón tamén nos debuxos de liña de ambiente mitolóxico. Gustaríame que se aclare o que Picasso pensaba da arte abstracta e de como, farto do cubismo, anunciou unha nova etapa coa estrea do ballet Parade, en 1917. E tamén se Picasso foi un depredador que plaxiaba aos colegas, acusación que non comparto.
Do Picasso debuxante, gravador, pintor e escultor interésame todo; do Picasso home, non me interesa nada. En maio de 1936, o grafólogo francés Raymond Trillat analizou un manuscrito de Picasso que Paul Elouard lle levara sen dicirlle de quen era, e concluíu: «Ama intensamente e mata o que ama». Son moitos os feitos que o demostran. O escritor xudeu Max Jacob, ao que chamaba irmán e apadriñara cando se fixo católico, foi detido pola Gestapo e morreu no campo de concentración de Drancy. Jean Cocteau quixo salvalo cunha carta dirixida ás autoridades alemás e asinada polos amigos de máis prestixio. Fixérono todos agás Picasso, que argumentou: «Non paga a pena. Max é un anxo e non precisa a nosa axuda para voar e saír da prisión».
A relación coas mulleres foi o peor. Picasso era un maltratador e enténdese que o feminismo aproveite esta conmemoración para denuncialo; pero, quere o movemento feminista suspender a celebración? Claro que non. A cómica australiana Hannah Gadsby, que en 2017 o atacou no monólogo Nanette, di durante a actuación: «Odio a Picasso, aínda que se penso no cubismo, non podo odialo». E ata o compadece por ver nel un demente, un enfermo de misoxinia que usa a arte para perpetuar todos os estereotipos patriarcais.
Non hai lixo. A organización anunciou que atoparía un punto de equilibrio para honrar o artista sen ocultar o lado máis escuro da súa personalidade e unha das exposicións estará concibida co enfoque de xénero. E todos contentos. Picasso dá moito xogo. En 1974 o Guernica expoñíase no MoMA de New York cando un colectivo que se manifestaba contra a guerra de Vietnam ocupou a sala e un badulaque deulle uns brochazos en cor vermella. O curioso é que o Guernica sempre se considerou un cadro antibélico. Máis curioso é que o badulaque da brocha vermella se converteu nun importante marchante no mundo da arte. Ver para crer.