«Ser mestre nunha escola rural é toda unha aventura»

Fina Ulloa
Fina Ulloa OURENSE / LA VOZ

VILARIÑO DE CONSO

Alumnos y docentes en la escuela infantil Santa Cruz, en San Cibrao
Alumnos y docentes en la escuela infantil Santa Cruz, en San Cibrao Santi M. Amil

En la provincia de Ourense hay media docena de centros educativos que tienen menos de diez alumnos

11 jun 2022 . Actualizado a las 05:00 h.

Daniel da clase a ocho escolares. El sueño de cualquier profesor si no fuese porque entre ellos hay dos pequeños de tres años, un alumno de segundo de Primaria, tres que cursan tercero y los dos mayores, que tienen once años y están ya en cuarto. Todo un desafío educativo para este joven de 26 años que es el único maestro que los tutoriza en el colegio de Casaio. «Ser mestre no rural é toda unha aventura, pero é moi bonito», resume Daniel Guerreiro Domínguez cuando se le pregunta cómo se las apaña.

«Xa non é so a diferenza de niveis e ter que adaptarte a todas as necesidades e ritmos de aprendizaxe, senón que ademais diso temos a problemática de dar diferentes contidos á par. Cando estamos todos xuntos a complexidade é atender aos de tres anos coma os de once. Buscas a forma de nivelar explicacións e adaptar as actividades que fas», cuenta. Eso sí. Daniel no está siempre solo. Al centro se desplazan profesores itinerantes para completar la oferta educativa. En concreto acude una maestra para Educación Física, Música y Ciencias Sociales y otra que da Plástica, Inglés y Ciencias Naturales. «Cada unha ven dous días por semana e tamén sube o párroco da zona para dar relixión e apoios», explica este docente natural de Tomiño que dice estar encantado en este núcleo ourensano.

De hecho, ha preferido quedarse en el pueblo antes que bajar a vivir en la capitalidad municipal, Sobradelo, o a O Barco. «Ao final conseguín alugar unha vivenda a un particular e estou moi contento, a verdade», dice este maestro al que siempre le atrajo la idea de dar clase en el rural. «Se me dan a escoller, sempre escollería un centro dese tipo antes que un nunha cidade; pero tamén é certo que cando pensaba en colexios rurais non me imaxinaba algo tan pequeniño. Eu, que me considero do rural. Son da parroquia de Goián, que ten unha media de 2.200 habitantes, e aquí hai uns 150», matiza. Eso sí, ser tan pocos también tiene ventajas educativas. «Todos se coñecen e a escola é moi familiar. Non é o trato que teñen os dunha cidade entre eles, onde interactúan menos uns con outros. Aquí son os nenos e nenas que hai e lévanse todos con todos», dice.

El profesor Daniel Guerreiro con los ocho alumnos que tiene en el CEIP de Casaio
El profesor Daniel Guerreiro con los ocho alumnos que tiene en el CEIP de Casaio

Pero además de ocuparse de las necesidades educativas, en estas pequeñas escuelas del rural ourensano los profesores también se encargan de todas las tareas burocráticas y de gestión del centro. Daniel agradece el apoyo que, en ese sentido, le presta la directora del colegio de Sobradelo, pero reconoce que es una tarea extra que le genera preocupación. Un sentimiento que comparten colegas suyos como Eva Fernández, que también acaba de llegar este curso a la escuela de Vilariño de Conso.

Ella tiene solo cinco alumnos, todos de Educación Infantil. «Cando collín a praza non sabía que ía a estar sola e tería que asumir a responsabilidade do centro máis a titoría», narra esta profesora natural de Trives. Ya había estado en otros colegios rurales, pero en ninguno tan pequeño. «Aquí sempre pendemos dun fío; sempre estamos rezando para que veña xente a vivir e que haxa nenos para que non peche a escola». Ahora mismo están contentos porque el nuevo curso arrancará con otros tres pequeños que llegan de la guardería.

A Eva Fernández le gustaría que en este tipo de centros se pudiese implantar la pareja educativa para que al menos haya dos personas encargándose de la escuela. «Se me teño que mover ó piso de arriba veñen detrás de min. Son como a pitiña e os poliños; para onde vou eu teñen que vir eles porque non os podes deixar sen supervisión» narra. En su opinión, un profesor no debería de estar solo nunca. «Non é un problema de volume de alumnado. Unha mestra pode perfectamente con cinco nenos. Pero se, por calquera cousa, fallas un día, ¿qué facemos? ¿Quen atende os nenos se non toca o día que me veñen as itinerancias de A Veiga?», reflexiona.

En la escuela infantil Santa Cruz, del municipio de San Cibrao, han encontrado una respuesta a esa pregunta: coordinarse con otros centros de la zona para organizar las visitas de los profesores de apoyo. «Así sempre hai un mestre que, en caso de emerxencia, podería desprazarse e acudir a escola que teña un problema», explica Carmen Alonso Castro que, no obstante, reconoce que no es una solución aplicable en todos los casos. «Nós podemos organizarnos máis ou menos porque quedamos tres escolas, contando coa de Taboadela, que estamos máis ou menos próximas», aclara.

«Non cabe dúbida de que non hai situacións ideais e aquí hai moitísimo traballo. Moita xente pensa que por estar con dez ou doce é unha tarefa cómoda; pero dende que entras ata que marchas es a responsable de todo. Abres, pechas, cambias aos nenos, e fas todos os trámites administrativos...», relata. «Dende logo se houbese dous mestres de xeito continuo sería moi importante», opina.