El error de Santiago que se convirtió en el éxito de Ames, Teo, Oroso o Brión: «Hai máis composteláns vivindo fóra que na súa cidade»

Entender las dinámicas sociales que han provocado un crecimiento demográfico exponencial en concellos como Ames, Oroso o Teo; ese ha sido uno de los caballos de batalla de dos de los mayores expertos sobre la materia de Galicia, Rubén Lois y Carlos Ferrás, profesores de la Universidade de Santiago que analizan el presente y futuro del área metropolitana de la capital. «Xa hai máis composteláns vivindo fóra de Santiago que dentro da cidade. Na primeira coroa, que inclúe Ames, Brión, Teo ou Oroso, hai máis de 60.000; mentres que na segunda, con Padrón, Rois, O Pino, Arzúa ou Negreira, xa a superamos», explica Lois, que dice que «dende que Santiago limitou o seu crecemento físico, deuse pola contra outro moi forte nas súas periferias».

¿Seguirá así durante los próximos años? «Dependerá da política de vivenda pública que se desenvolva en Santiago. Se a Xunta fai vivenda pública, algo que non se levou a cabo nos últimos anos, a periferia medrará menos», considera Lois. Para Carlos Ferrás, la distribución de la población en el área metropolitana la marca «o propio mercado. Digamos que pon a cada un onde lle corresponde, aínda que non nos guste dicilo». Explica que cada persona hace una valoración de coste-beneficio, en cuya ecuación entra el valor del metro cuadrado, sus ingresos y el estilo de vida que busca: «Non decide o mesmo un matrimonio mozo que un universitario que prefire ter todo accesible e ao que lle pode parecer atractivo un pequeno apartamento no centro. Se tes unha familia, con fillos, e non che gusta o ruído, entón xa comeza a patinar o centro de Santiago».

La mejora de los servicios y de las infraestructuras también han permitido ese crecimiento sostenido de las últimas décadas. «Hai núcleos que están moi ben dotados, mentres que outros funcionan como barrios de Santiago, como é o caso de O Milladoiro», considera Lois, quien explica que existen municipios que ven como aumenta considerablemente el número de jóvenes: «É o caso de Arzúa, que está entre os cinco concellos cunha maior porcentaxe de mozos de menos de 15 anos da provincia. Ao mesmo tempo, ten unha poboación de máis de 75 anos moi elevada, que son os que se quedaron das anteriores xeracións de emigrantes».

Ferrás confirma que no se debe hablar del área metropolitana de Santiago como algo con unas características marcadas: «Hai moita diversidade. Temos dende urbanizacións privadas de chalés, a casas rurais en aldeas rehabilitadas, a pisos en núcleos moi poboados. É diversa, o que mostra que hai oferta para todos». Lo que sí tienen en común es que la mayor parte trabajan en la capital: «E nos polígonos industriais, que xa desbordan fóra de Santiago».

«Os concellos deben colaborar»

Carlos Ferrás vuelve a abrir un debate que parece que llevaba décadas escondido en sendos cajones de Raxoi y San Caetano: «Hai que deixar de falar de Santiago como unha pequeniña cidade que non chega aos 100.000 habitantes, e pasar a falar dunha cidade metropolitana que pode superar os 200.000. Así cambiaría moito a película». El experto de Geografía Humana de la USC considera que hay que seguir el ejemplo de Barcelona, cuya área metropolitana aglutina a 36 municipios: «Todos ceden e todos gañan, non desaparecen. En Galicia fálase diso, pero polo momento non temos ningunha».

¿En qué cuestiones se debería colaborar? «O transporte público, os servizos sociais, a recollida do lixo, a auga, o urbanismo e a planificación das cidades ou da oferta da vivenda. Incluso na organización das festas», considera Ferrás, quien cree que permitiría mejorar la preservación medioambiental y aprovechar adecuadamente los recursos públicos: «A veces parece que en Galicia queremos enfrontar aos municipios rurais cos urbanos. Non se trata diso, porque son complementarios. En Barcelona, todos aportan á caixa común e todos se benefician. Crean impostos específicos para financiala. Se tes un servizo de transportes eficiente e non tes que mover o coche, pois xa o estás recuperando».

---

---

---