En busca de un asesinado que trajo el río

Monica Torres
MÓNICA TORRES CRECENTE / LA VOZ

VIGO

M.Moralejo

Una decena expertos intentan localizar su fosa en el cementerio de Filgueira

25 nov 2021 . Actualizado a las 05:00 h.

Una decena de arqueólogos, forenses, documentalistas e historiadores trabajan desde ayer en el cementerio de Filgueira, en Crecente. Intentan localizar y exhumar los restos de César Alberte Domínguez. Hoy se cumplen 85 años del asesinato de este concejal ourensano conocido como Largo Caballero, según el registro de víctimas gallegas del franquismo, Nomes e Voces, por su vinculación con los movimientos obreros. César Alberte fue sacado de su casa de Oliveira, en Arnoia, y asesinado en Castrelo do Miño, recuerda Gustavo Hervella García, gestor de Histagra, que es el grupo de investigación de Historia Contemporánea de la Universidad de Santiago. «Como en moitos outros casos, o cadáver debeu caer ao río e chegar á estación de Filgueira, porque entón non había depósito. Unha persoa que posiblemente coñecía a César Alberte atopou o cadáver e enterrouno ás agachadas pola noite no cemiterio de Filgueira sen que ninguén o soubese», explica Gustavo Hervella.

La familia no supo nunca más del destino de este ourensano, que dejó mujer e hijos, hasta la década de los 60. «Máis de 25 anos despois do seu asasinato, un dos fillos do home que o enterrou no cemiterio revelou á súa filla onde estaba o cadáver. Díxollo aos seus irmáns, pero non aos seus netos, porque aínda estaban na ditadura e tiñan medo», relata Hervella. Esta es la segunda vez que se busca el cuerpo de César Alberte en Filgueira. Su hija contactó en el 2011 con el forense del Imelga Sernando Serrulla para decirle que había sido enterrado en el atrio de la iglesia. «Atopáronse dous cadáveres onde se pensaba que estaba a súa tumba, pero as probas de ADN non foron concluíntes. Agora buscamos noutro ámbito despois de anos de entrevistas e estudos, tamén a petición dun dos netos de César», indica el historiador.

Se está excavando en la cabecera de la iglesia de Filgueira, por la parte de detrás. «Deducimos tras entrevistas con veciños e co vello sepultureiro e estudando os planos do cemiterio no Arquivo Diocesano, que a sepultura pode estar na parte vella, onde despois foron enterrados os nenos, sen signos», explica el historiador. El equipo se muestra esperanzado, pero sopesa los pros y contras. «É, por unha banda, máis doado que o caso de Vilagarcía, porque alí foron rexistrados 18 cadáveres e aquí só un. Pero é complexo porque, como en todos os cemiterios católicos, hai varias capas de enterramento», explica. Una sola frase de la hija del fallecido, que ya ha muerto pero que ratifica su hijo, condensa la esperanza de la familia. «Ela dixo antes de morrer que atopar un só óso do seu pai sería un triunfo e o neto pensa o mesmo», apunta.

El grupo Histagra, de la Universidad de Santiago (USC), que coordina el catedrático Lourenzo Fernández Prieto, ha puesto en marcha el plan cuatrienal de Memoria Democrática en Galicia, tras la firma de un convenio con la Xunta, impulsado por Madrid. El equipo investigador está integrado por el arqueólogo José Carlos Sánchez Pardo, el responsable de la unidad de antropología forense del Imelga, Fernando Serrulla y el genetista y catedrático Ángel Carracedo.