«Mulleres que saian no barco cóntanse cos dedos da man»

Jennifer Suárez no recuerda que tuviese otra vocación. «Sempre quixen ir ao mar», relata mientras me dice que a sus 27 años es de las poquísimas mujeres que hoy en día están enroladas en un barco en Galicia. «Co título de patroa hai máis, pero que en realidade vaian a diario pescar hai moi poucas, cóntanse cos dedos da man, porque non todo o mundo vale para isto». Pero Jennifer siempre lo tuvo claro, no solo porque su padre es patrón de barco, sino porque ni siquiera conociendo de cerca las dificultades de este oficio tuvo otra opción en la cabeza. «Miña nai dicíame que se estaba tola, que é un traballo durísimo, que non era rendible, que tiña que madrugar e que, ademais, ía estar sempre metida no medio dos homes», apunta esta gallega de Sardiñeiro, que por supuesto siguió fiel a su vocación. Jennifer no dice que no sea un trabajo duro, solo que ella transforma esa dureza en otra visión absolutamente diferente. «Eu non podería traballar encerrada, gústame cando me dá ese vento forte na cara, esa maneira de traballar en confianza, porque vou con meu pai e cun tío, ademais dos mariñeiros que hai contratados no barco; para min cada día é unha aventura, e por iso sinto que este oficio é marabilloso, non sabería facer outra cousa».

«Traballar entre homes»

Jennifer lo cuenta con tanta pasión que es difícil no cegarse con su relato, pero en realidad donde ella ve una brisa en la cara otros solo podrían imaginarse una ciclogénesis. «O mar é unha lección de vida -indica-, aprendes a gardar das risas para as choras, aprendes que non podes controlar as cousas, porque hai moitos días que non podes saír debido ao mal tempo, hai veces que vés con peixe e outras que non, é unha incerteza, pero é un traballo libre e eu non valería para estar nunha oficina en Madrid», bromea. Lo de estar metida en medio de los hombres para Jennifer no ha sido un inconveniente, porque en Sardiñeiro ha sido también la única chica de su grupo en el colegio. «Aquí somos moi poucos, así que cando miña nai me dicía iso de que ía estar rodeada de homes a min facíame graza porque xa estaba rodeada no cole, os meus amigos eran todos rapaces, estaba afeita a xogar con eles e no barco non sentín nunca que non puidese traballar coma calquera deles. Dígoche máis, se meu pai tiña que botar unha bronca, a primeira en recibila era eu para que os demais entendesen como era a cousa».

Jennifer madruga muchísimo, suelen salir a las dos y media de la mañana, duerme algo en el barco y regresa a las cinco de la tarde del día siguiente. «Normalmente afondamos a tres horas de terra», apunta mientras asegura que la ganancia no es ni mucho menos para echar cohetes: «É moi difícil chegar a gañar entre 800 e 1.000 euros ao mes, porque ademais o máis complicado é manterse, hai veces que non tes nada e tes que sobrevivir». ¿Te compensa? «A min si, porque eu creo que na vida non todo son os cartos. Eu teño visto aquí como os veciños se axudan uns aos outros, se hai necesidade: uns danche da horta patacas, e cando ti podes dáslle a outros algo de peixe; para comer non nos vai faltar. Houbo veces que estivemos un mes sen poder saír, e ao mellor unha veciña dicíalle a miña nai: 'Toma, Pili, unha galiña, que levades moito sen poder ir pescar'. Pero por riba de todo para min o mar é liberdade, e sinto que teño un oficio tradicional, artesanal, que non me gustaría por nada do mundo que se perdese». ¿Qué le dirías a las mujeres? «Que proben, a poder ser no verán, e que vexan se en realidade serven para isto, porque non todo o mundo vale, eh?, tampouco os homes. De feito, o meu marido, cando eramos mozos, estivo un tempo no barco e non aguantou. Pasábao fatal, mareábase seguido polo movemento e a mestura co olor do gasóleo; el chegou a odiar o mar, para el foron os peores meses da súa vida». «Aínda que quen diga que non se marea, mente -dice Jennifer-: todos os mariñeiros se marean, pero vomitan e seguen traballando. Eu a última vez que fun ao mar vomitei 54 veces! E todos, claro, mirábanme raro. O que non sabían era que estaba embarazada!», se ríe Jennifer, que ahora mismo cuida de su hijo de 16 meses y cuenta los días para volver al mar. «Eu xa vou levando ao neno á praia neste tempo para que se vaia afacendo, xa lle merquei un barco que ten no seu cuarto, e non sei se lle gustará, pero a min non me importaría que fose mariñeiro». Eso que Jennifer conoce bien la cara terrible del Atlántico: «Tivemos dous naufraxios, é certo, pero tamén pode pasarche na estrada se te dedicas a conducir; o malo pode pasarche tamén en terra, depende do traballo que teñas». Ella, de todas formas, considera que una vez que tomó la decisión fue apoyada en su casa, y no duda en asegurar que su abuelo está muy orgulloso de que una nieta esté faenando en el mar como cualquier hombre. «A min gústame todo o que ten que ver con este oficio. Cando non se pode saír, como estes días polo mal tempo, madrugo igual, vou con meu pai pola mañá cedo a ver o barco, e sei que os compañeiros xa lle están dicindo: 'A ver cando vén Noetiña', que é como me chaman, polo nome do barco, eles usan ese diminutivo cariñoso comigo». ¿Y alguna vez has sentido discriminación? ¿Te miran distinto? «Trátanme igual, pero si é certo que, por exemplo, cando un home carga unha caixa de xeo e pesa moito é difícil que outro lle diga se necesita axuda; en cambio, se son eu a que a colle, enseguida un arrima o ombro. Niso si o noto».

Jennifer no habla de la humedad ni de la bravura de la intemperie, porque asegura que en la faena del trabajo no tiene tiempo para sentir el frío, a ella la aventura de salir al mar le lleva la vida. «Para min a maior desgraza sería quedar en terra».

---

---

---