Ás veces penso que se a memoria é un océano, entón un podería naufragar e mesmo afogar nela
02 mar 2025 . Actualizado a las 05:00 h.Prezados vellos compañeiros, nesta escura e ventosa tarde de febreiro, mentres miro cara á illa de Cortegada, aló no fondo do outro lado da ría, lémbrome da area da praia da Agañán e tamén da ferrería que á súa beira tiñan os irmáns José e Secundino. Lémbrome do noso pai cando camiñaba polo areal de por debaixo de Xión, onde moitas veces varaba o barco, sobre todo cando chegaba o tempo de carealo, pintalo ou de patentarlle a parte fonda do casco. Un feixe de recordos semellantes acompáñanme sempre en calquera lugar onde vaia. Cando estas lembranzas se apoderan de min, ás veces penso que se a memoria é un océano, entón un podería naufragar e mesmo afogar nela.
De morrer afogado salvoume meu pai, nunha tarde de verán. Fun con el no barco até as bateas. Nun descoido, caín desde a nao ao mar, de onde el me rescatou, pois non sabía nadar. Cando regresamos, fondeou a nave preto do serradoiro dos Figueira. Despois, el camiñou descalzo diante miña. A luz do sol caía oblicua sobre un home espido, agás nas partes púdicas. Declinaba a tarde sobre os milleirais dos Fríos e o aire recendía a salitre. Eu tremía nas súas costas. E de súpeto ocorreu algo inédito para un neno de seis ou sete anos: escoitei por vez primeira chorar ao meu pai e logo vin como esvaraban as bagullas pola súas curtidas meixelas. Nunca antes tiña descuberto esta estampa a ninguén. A escena que me estremeceu e á vez avergoñou, permaneceu nun dos baldes da memoria até hoxe. Co paso do tempo, aquel feito reveloume o pouco que coñecía ao noso vello. Perdoa ao turbado, confuso e tarambaina fillo, noso pai!
Incenso e mirtos. A iso recendía a mañá na que acudimos á igrexa de San Cristovo de Abanqueiro para acompañar aos familiares de Fina, a viúva do noso veciño Moncho o Carpiño. Débolle a esta muller o alcume do que agora de vello me sinto orgulloso, inda que de adolescente o detestaba. Tanto ela coma o seu marido eran afeccionados ao cine, sobre todo ás películas do oeste. E dado que un traste coma min petaba sempre na súa porta para lear ao seu único fillo, José Benito (xa falecido), para xogar ou para gabear ás árbores ou baixar á praia, acabou bautizándome como Nube Nejra, o nome dun xefe da tribo dos apátridas apaches.
Algo máis sobre aromas e perfumes. Evoco durante o funeral o intenso recendo que se respiraba nesta igrexa durante o mes de maio, o chamado mes das flores. No colexio era o mes azul do manto de María, a nai de Xesús. Esquecestes, caros compañeiros, aquel canto que rezaba así: «Venid y vamos todos con flores a María, que madre nuestra es?». Cando iamos á misa un embriagador perfume enchía o templo, ateigado de flores (fraxilidade e fortaleza) rurais, silvestres: rosas recollidas dos muros das hortas, dourados botóns, estalos, calas, narcisos, xasmín, margaridas, lirios amarelos, papoulas… Hai quen di que hoxe en día as flores xa non desprenden olores. Aseguran que son inodoras, artificiais, pois, explican, só se cultivan en invernadoiros, e aí é onde perden a súa función esencial: dulcificar a nosa dura existencia.
Nós sempre lembramos aqueles tarros con flores nas fiestras das escolas e nos altares dos templos. Olores e colores que perviven na nosa memoria, conmovida diante da brancura dos pétalos dunha magnolia florecida no medio das chuvias de febreiro. Na última luz da tarde, bole a auga do regato das Certaíñas. Algunhas estrelas brillan cara ao poñente. Acicálanse para recibir a noite. Evoco desde un alto da Carballa os días felices de cando viñamos turrar desde a praia de Agüeiros polo aparello do señor David. Evoco aquelas afastadas xornadas da infancia, aínda que moita xente pensa que conxugar este verbo é unha tarefa inútil.