Ciencia, humor e mesmo un «cachelo quente» no arranque do Pint of Science en Carballo

Carballo foi onte unha desas 74 vilas españolas —e outras moitas do resto do mundo— nas que de xeito simultáneo, e nun ambiente distendido como é un bar, se fixo divulgación científica. Foron Xanel Vecino e Nerea López as encargadas de inaugurar na cafetaría do Pazo da Cultura esta nova xeira de conversas científicas do Pint of Science, festival ao que o Concello carballés se sumou por segundo ano consecutivo co patrocinio da Fundación Luís Calvo Sanz e o apoio de Bodegas Carballo e La Voz de Galicia.

O concelleiro Iván Andrade —que integra o comité organizador xunto con Verónica Bolón, Daniel Barreiro, Jorge Cebey e Cristina Abelleira— foi o encargado de presentar ás dúas protagonistas da xornada. Nerea López, arquitecta de Oza, serviu o primeiro prato deste menú científico falando do seu traballo de fin de grao, no cal estudou como repercute a arquitectura dun hospital nun paciente oncolóxico.

Falou aos asistentes do proxecto que desenvolve a Fundación Centros Maggie, e de como a arquitectura pode ser terapéutica e mesmo axudar a sanar. Para ilo, comparou fotografías de distintos espazos do Chuac e do centro Kálida, unhas instalacións adheridas ao hospital barcelonés de San Pau e pensadas para acompañar e facilitar o proceso aos pacientes con cancro.

Fronte a unha entrada de cemento e rodeada de coches, outra pensada para os peóns e con presenza da natureza; fronte a edificios inmensos que dificultan a orientación, espazos máis limitados que teñen todo á vista; fronte a iluminación artificial e fiestras que non amosan nada, cuartos bañados pola luz natural e con vistas que axudan a distraerse; fronte a corredores sen personalidade ou intimidade, salas de agarda máis humanizadas e cálidas. E así un largo etcétera de elementos que, de aplicarse ás infraestruturas hospitalarias, mellorarían a experiencia dos usuarios. «Podería parecer utópico», apuntou Nerea durante a súa exposición, «pero é posible».

De feito, xa hai en torno a unha trintena de centros Maggie esparexidos por varios países, e noutros lugares téñense implementado medidas de arquitectura cordial como a construción dun ximnasio de pediatría oncolóxica, en Madrid, ou o deseño dunha biblioteca rodante para nenos ingresados nunha UCI en Tenerife.

Xanel Vecino, investigadora do campo da Química e unha habitual nas citas científicas de Carballo, tomou o relevo de Nerea cunha conversa moi interactiva na que non faltaron os experimentos e demostracións. Primeiramente, ensinou aos presentes a ler a listaxe de ingredientes dun produto da rama da cosmética —como deterxentes, champús ou cremas—, listaxes que adoitan ser longas, cunha letra minúscula e coa maioría dos nomes en inglés. Non é algo casual, apuntou Xanel, senón unha maneira de dificultar o acceso do consumidor ao coñecemento.

Un ingrediente no que se detivo especialmente foron os surfactantes, moléculas que se utilizan para conseguir que os ingredientes se mesturen entre si e para obter determinadas propiedades. Están presentes na inmensa maioría dos produtos e aínda que por si mesmos non son nocivos, dixo, nalgúns casos poden causar efectos adversos como irritación na pel ou picor.

De aí que haxa equipos de investigación, como o seu, que estean traballando no deseño de biosurfactantes máis sostibles e respectuosos co organismo. No seu caso fano, ademais, en colaboración cunha multinacional portuguesa que se dedica a procesar o millo para a venda de almidón. Nese proceso de fraccionamento, xéranse unha especie de xaropes que apenas teñen valor económico no mercado, pero que o seu equipo aproveita para obter de maneira natural eses biosurfactantes que xa están patentados e que o equipo de Xanel pretende trasladar á grande industria.

«O ideal sería ir ao Gadis da esquina e atopar produtos que tivesen eses ingredientes máis sostibles», explicou, se ben confesou que as negociacións coas empresas do sector non están a ser fáciles. Neste sentido, alentou aos consumidores a preocuparse máis polos compoñentes dos produtos que mercan para que, deste xeito, a industria se vexa obrigada a reaccionar e cambiar de modelo.

Un «cachelo quente»

Entre unha e outra conferencia, celebrouse na cafetaría do Pazo un divertido xogo ao máis puro estilo Grand Prix: un cachelo quente no que, por parellas, os concursantes tiveron que ir respondendo a preguntas como o número de planetas do Sistema Solar, cantas patas ten un insecto común ou mesmo as prazas de aparcamento gratuíto en solares que hai en Carballo. Tamén houbo sorteos ao finalizar a xornada.

Hoxe, segunda quenda no Oito Bar, con Manuel Rey e Lara Pallas, dende as sete e media da tarde.

---

---

---