Autónomos en la construcción en Ferrolterra: «A xente non quere traballar na obra porque é duro e está mal pagado»

José Vicente Ríos Fojo (O Ermo, Ortigueira, 37 años) empezó en el oficio de aprendiz, con solo 16 años. «Non quixen estudar e fun para A Barqueira [Cerdido]. Collín o bum, cando máis xente tivo a empresa. De sete, ao final quedei só eu, e despois de 14 anos púxenme de autónomo», relata. En aquella época «había moitísimo traballo e xente para traballar», pero los salarios del sector «eran baixos e moitas empresas non cumprían co convenio, dicían que non podían dar o que lle pertencía ao traballador». Asegura que en muchos casos no se pagaba lo estipulado y tampoco se respetaban ni la jornada laboral ni las vacaciones.

Hace siete años que optó por hacerse autónomo. «Decidino porque ninguén me garantía as condicións de convenio [...]. É unha loucura, hai moito traballo, e meter un empregado é complicado para un autónomo», explica. La alternativa pasa por colaborar con otro profesional por cuenta propia. Desde hace dos años, José Vicente, asentado en Cedeira con su familia, comparte faena con Iván López Díaz, cedeirés de 32 años. «Eu sempre traballei para min, desde os 18 anos, como meu pai tamén era autónomo (pintor)... xa empecei cobrando 50 euros por oito horas e sempre tiven choio. Fixen Bacharelato, pero decidín aprender o oficio con meu pai», cuenta.

«Non ter xefe por encima nin xente ao cargo dáche máis liberdade. Non fun asalariado porque non quixen nin quero experimentalo, e como autónomo non teño malas experiencias», señala este pintor y albañil, que lleva dos años compartiendo obras con José Vicente, albañil, aparte de los clientes que atiende cada uno por su lado. En ocasiones también les llama alguna empresa. «Sáelles máis barato que contratar, non lles custan as baixas nin as vacacións, o único que [el autónomo] pódelles fastidiar clientes, algún caso hai», coinciden los dos.

Flexibilidad para conciliar

Tanto juntos como por separado, sin nadie por encima, valoran la flexibilidad de horario, en especial José Vicente, con dos niños pequeños: «Se non, non podería conciliar». Está contento, pero no querría que sus hijos siguieran sus pasos: «Non hai xente porque é un traballo duro e mal pagado. Mellorou, pero aínda ten unha parte física, e no inverno as empresas non receban fachadas cando chove, pero si fan estruturas, e iso faise no exterior». Así justifica el desinterés de los jóvenes por la construcción.

«Cando estaba no instituto, todos os compañeiros querían facer unha carreira, e eu dicía: ‘Quen vai facer o pan?'. En parte é porque os nosos pais non puideron estudar e querían que nós fóramos á universidade. E agora case hai máis arquitectos que albaneis», apunta Iván. Su compañero incide en los salarios, «que seguen sendo mellores noutros sectores que necesitan menos preparación ca este». «Se hoxe está mellor pagado (nalgunha empresa) é porque non hai xente, non porque se valore o traballo», sostiene Iván. Faena hay. «De sobra, para 24 horas ao día».

Tejados y cuartos de baño

Su fuerte son las reformas —«para obra nova é máis complicado con dúas persoas, tardas máis»— y la mayor demanda son tejados y baños. Reponer la cubierta de una vivienda unifamiliar oscila entre 15.000 y 20.000 euros, según los materiales —«nalgún traballo son o 50 %»·, apunta Iván— y en renovar un servicio «pódese gastar o que se queira». En la construcción, como en casi todo, mandan las modas, y ahora «lévase moito o gris ou a imitación a madeira», en baños y cocinas.

Ellos también han sufrido el crecimiento exponencial de los precios de las materias primas, «sobre todo nas cerámicas e nos metais». «Cando subiu todo tanto, fixera un tellado e tiven que falar [con el cliente] para darlle unha volta porque había máis de mil euros de diferenza», cuenta José Vicente. Los presupuestos apenas resistían durante una o dos semanas y en algún caso, «onde o choio xa estaba empezado, houbo que asumir a suba». El mayor problema, dicen, radica en cumplir los plazos.

Pese a todo, prefieren seguir como autónomos. «Estou moito máis contento así [...]. Este é un oficio coma calquera e estou convencido de que se vai chegar a gañar cartos porque vai facer falta e non haberá quen o faga», vaticina José Vicente. A Iván tampoco le tienta trabajar por cuenta ajena: «Menos vendo as condicións, con empregados que teñen que devolver cartos do que lles ingresan e a outros danlles máis en negro».

---

---

---