Román Rodríguez, conselleiro de Educación: «Galicia ten unha das ratios de alumnos por aula máis baixas de España»

Son oito os cursos que Román Rodríguez (Lalín, 1968) arranca como conselleiro de Educación, un departamento no que pode dicir ser o veterano de España. O acordo asinado coas organización sindicais en outubro permite que neste regreso ás aulas reine unha certa tranquilidade, pese á revolución dos grandes cambios no sistema educativo. Admite o conselleiro que aínda que con certas discrepancias, «a normalidade é a tónica xeral».

—Un ano máis, segue a caer o número de matrículas. Parece que xa non hai nada que facer dende a súa consellería.

—A demografía é un problema estrutural moi potente que incide no sistema educativo, e nós xestionamos as consecuencias desa caída. É certo que hai unha achega de alumnos procedentes do estranxeiro e do retorno, para os que poñemos en marcha un programa específico para garantir a súa integración e igualdade de oportunidades. Pero no resto das etapas, o número cae. Hai un pequeno incremento en bacharelato que non compensa o resto nin moito menos. Onde si vai haber un aumento de matrículas é na formación profesional.

—Di vostede que o acordo cos sindicatos permite que, con menos alumnos, se manteñan as aulas e incluso haxa máis profesores.

—O que queriamos era ir preparándonos de xeito progresivo para esa caída. A aplicación do acordo salvou de xeito inmediato máis de duascentas aulas neste curso, que serán novecentas en tres anos. Tamén posibilitou salvar moitísimas aulas e acondicionar as ratios a este desafío demográfico. Todas as tendencias nos din que pola vía natalista non vai haber unha reposición, ao menos a curto prazo.

—Os sindicatos din que é a primeira vez nunha década que non se destrúen aulas e profesorado.

—Esa expresión non é lineal. Nos últimos anos houbo unha caída natalista constante e houbo que axustar os recursos ás necesidades. Os sindicatos fixeron un exercicio de responsabilidade, foron moi responsables e tiveron altura de miras para facer o que tiñamos que facer: poñer os piares para que a incidencia demográfica non xerase unha perda progresiva de unidades. Dígoo cunha visión global, logo hai zonas en Galicia onde hai que ampliar os centros, dende infantil a FP, porque sabemos que nuns anos haberá necesidade. Temos que ir acondicionando a prestación do servizo ás dinámicas territoriais. Nunca o servizo educativo é causa do despoboamento, é consecuencia. Hai casos de centros con cero matrículas, ou dúas ou tres, cando moi preto hai un colexio. Non ten sentido lóxico e é antipedagóxico. Con todo, Galicia ten a mellor distribución territorial do servizo educativo de España. Nove de cada dez concellos teñen infantil e primaria.

—Cantos alumnos haberá por aula? Tendo en conta a ponderación dos nenos con unha discapacidade.

—Haberá 20 en 4.º de infantil. A lei establece que son 25 e nós baixamos a 20 de modo progresivo. Galicia ten agora mesmo unha das ratios máis baixas de España. E iso é o máximo, non todas as aulas están así, nin moito menos.

—Os estudantes cunha discapacidade do 33 % contan por dous, e os que teñen un 66 %, por tres. Cantas prazas ocupan?

—Hai douscentos centros que van recibir reforzos polo programa Promociona para atender esas necesidades. E vai haber unha mellora na atención educativa. Somos a comunidade segundo o ministerio máis inclusiva de España, a que ten o maior número de alumnos con necesidades especiais integrados nas aulas ordinarias. Temos que seguir mellorando, como un elemento básico de xustiza social. Hai que axudar sempre a quen máis o precisa. Non podemos deixar a ninguén atrás.

—E cantos profesores vai haber?

—O dato exacto aínda non o temos. Aínda faltan por facer chamamentos para que estean o día 11 e faltan os de formación profesional. Co plan Mega, serán 400.

—De nova incorporación?

—Claro, por riba das cotas ordinarias dos centros.

—As organizacións sindicais están á espera da cifra final. Din que se non son os acordados, pedirán contas a Rueda, que foi quen asinou o documento.

—O acordo estase a cumprir. Hai certas discrepancias en dous puntos vinculados á velocidade de implementación, en agrupamentos e na xestión dos alumnos con necesidades educativas especiais. No segundo caso propoñemos o programa Promociona; no primeiro, reducimos o número máximo de alumnos para facer un agrupamento, que era 18 e agora é 14, Estas reformas teñen que ser progresivas, para evitar que se rompan os grupos. E estámolo facendo.

—Precisamente ese adxectivo, o de progresivo, é o que din que non estaba no acordo.

—Si que aparece no acordo, está escrito. A aplicación dos agrupamentos e as necesidades educativas especiais non está temporalizada. Hai certas discrepancias que intentamos corrixir unha vez falamos cos sindicatos, e que estamos implementando. No documento si que se dicía que sería progresivo, absolutamente. 

Arranca el curso escolar en Galicia con menor ratio de alumnos, más docentes y nueva ABAU

S. Pérez

—Que fai Galicia para mellorar o nivel dos seus alumnos?

—A excelencia é un dos obxectivos e Galicia, dentro de España, está nun nivel moi bo. Sobre todo nos últimos vinte anos. Os datos de PISA están aí: somos os primeiros en ciencias e en pensamento creativo, e en lingua e matemáticas estamos moi por riba da media española. Hai un bo nivel, pero é certo que non podemos conformarnos. Por iso dentro do plan Mega temos dous programas orientados a reforzar a competencia lectora e matemática. Logo hai liñas de traballo no propio sistema, como os clubs de ciencia e o bacharelato STEM.

—Que vai pasar cos ordenadores nas aulas? Hai centros que abandonan o E-Dixgal.

—Hai dúas cuestións: unha é o uso da tecnoloxía fóra do sistema educativo e sen orientación pedagóxica e educativa e outra é o uso da tecnoloxía na aula con pantallas dixitais e ordenadores. É certo que hai unha tendencia, non só en Galicia, de que hai máis centros que deixaron E-Dixgal que os que entraron. Xa empezamos a tomar medidas o ano pasado, a facer reformas, pero o sistema tecnolóxico ten que convivir co tradicional. Non se pode renunciar a usar a tecnoloxía no ensino porque democratizas o acceso ao mundo dixital. Moitas familias non teñen recursos para ter un dispositivo e o primeiro contacto deses nenos é na escola. O que temos que facer é utilizala ben e evitando o abuso, usala con raciocinio e equilibrio. Seguiremos escoitando as familias, pero temos que ir cos tempos. Un rapaz sen competencias dixitais ten un futuro complicado.

—Como será a ABAU nas comunidades do PP?

—Estamos facendo o que non fai o ministerio porque pensamos que a igualdade das persoas é fundamental. Un alumno con independencia de onde viva debe ter as mesmas oportunidades. Queremos unha ABAU o máis homoxénea posible. Por iso é necesario actuar en aspectos como as estruturas dos exames, os contidos e os criterios de avaliación. Incluso nas datas. A situación prexudica os alumnos galegos. Queremos unha ABAU común, pero tendo en conta certas características propias. Temos que ter un exame de galego, claro. Non podemos renunciar a iso en ningún caso.

—Haberá novas titulacións?

—Temos que sentarnos as tres universidades galegas mais a Xunta e avanzar no deseño de novas titulacións para completar o mapa. Aspiramos a que ningún galego que queira cursar unha carreira aquí teña que marchar porque non hai oferta.

—Por que as universidades galegas non conseguen estar entre as mellores de España?

—Hai contrastes internamente. Hai departamentos e áreas que compiten a nivel nacional e internacional sen problema e que están na vangarda, e outros que o están menos. A nivel de investigación, pasa o mesmo. Nós incentivamos os resultados e a mellora na docencia e investigación. A universidade galega está nun bo momento, comparativamente hai anos, pero quedan cousas por facer.

---

---

---