Nas hortas dos recordos, o inconfundíbel aroma das cereixas. O seu doce sabor pegado ao noso padal permaneceu durante moitos anos, coma os nomes das nenas que amabamos clandestinamente gravados a punta de navalla estiveron na pel das cerdeiras. Alí agochados duraron até que cortaron as árbores ou morreron afogados polos liques. Lembrades compañeiros, camaradas da cédula dos comedores de cereixas con croia do Souto? Lembrades cando nos deitabamos a carón das nosas rapazas debaixo da enramada e as follas filtraban a luz vertical do sol iluminando as súas caras ruborizadas coma froitas maduras?
Na memoria da adolescencia fican ancoradas coma barcos nunha enseada as adustas cerdeiras que se erguían maxestosas nas terras do señor Gabriel cando viaxabamos no autobús El Celta para Rianxo, Padrón ou Santiago. Á altura da capela do Loreto comezaban en nós os síntomas do can de Pavlov, unha síndrome que aínda non coñeciamos. Anos máis tarde experimentamos o mesmo reflexo incondicional cada vez que escoitaba o teu nome, meu amor: babexabamos coma o cadelo do fisiólogo ruso. Así nos ocorría cando albiscabamos as cerdeiras coroadas coas froitas redondas e encarnadas ou escuras coma se fosen botóns. Entón das nosas bocas non saía baba coma no famoso cánido, senón que manaba literalmente auga.
Cando o autocar xiraba na curva da farmacia e enfilaba a recta do bar Mato e a panadería Martínez, nós aínda continuabamos mirando para atrás, pese a que as froiteiras xa non estaban no marco da nosa visibilidade. E nos minutos seguintes, respirabamos o suave arrecendo que desprendían aquelas boliñas relucentes que facían cantar aos merlos con máis alegría e puña eléctricas ás bandas de estorniños. Nós, prezados compañeiros, eramos os voraces comedores de cereixas do Souto e todos os donos das hortas estaban atentos aos nosos movementos. Daquela eramos fillos das cerdeiras. Eramos e somos. Tiñamos nas nosas cabezas debuxados os mapas topolóxicos de todas e cada unha das hortas da nosa aldea e mesmo doutras veciñas.
Mais nós nunca nos atrevemos a idear un plan para aventurarnos a ir lonxe da nosa zona de confort. Nunca nos arriscamos a pór en práctica unha incursión para asaltar aquela ringleira de cerdeiras que presidía as terras do señor Gabriel, pese a que lindaban coa estrada comarcal. E iso que no noso imaxinario infantil, Cespón figuraba coma o paraíso ou o reino das cereixas. Pero nós non eramos nin o Jabato nin o Capitán Trueno. Non. Nós tiñamos medo, ou… prudencia?
Con todo, si que nos atrevemos a unha longa andaina até as terras baixas da parroquia de San Vicente. Atravesamos pola corredoira de Tarrío e penetramos en Trebonzos. E de alí baixamos a un pequeno e recollido val por enriba de Ferreiros e logo introducímonos nun piñeiral que nos levou a Cubeliño e despois até Reboredo. Desde aló acadamos o lugar de Deira, na entrada de Pazos de Quinteiro. Naquel sitio herdara a nosa nai unha finca con viña e no fondo unha cerdeira, que esfollaban os paxaros e que agatuñaban os rapaces da veciñanza ata deixala tesa. Regresamos coas mans baleiras, sen probar nin unha cereixa.
Noutro día, na froitería de Carme viches unha cestiña cunhas enormes cereixas de color caoba. Proviñan de Chile e fixéronche babear coma o cadelo de Pavlov. Á vez centos de imaxes xurdiron na pantalla da túa memoria. Entre outras, a película El sabor de las cerezas, do director iraní Abbas Kiarostami, que gañou a Palma de Ouro do Festival de Cannes no 1997. E logo apareceu nunha estampa o rostro de Rosa Paz Piñeiro cando nos contou que non podía imaxinar unha aldea sen cerdeiras. Ela sabía das vosas falcatruadas. Pero agora, cantas cerdeiras quedan en Cespón, en Brión ou noutras aldeas? Case nin se miran. Que tristura, mamá!, exclamas mentres a fría tarde de xaneiro vai caendo sobre os prados perlados de xeada, mais o gando continúa pacendo sosegadamente.