Incertidumbre por una cosecha de faba influenciada por la sequía de agosto
AGRICULTURA
Los fabeiros están encontrando una leguminosa sana, pero temen que ahora la pueda estropear un exceso de calor y humedad que genere hongos
16 sep 2025 . Actualizado a las 18:34 h.En Lourenzá contienen la respiración y observan con atención las previsiones meteorológicas a corto y medio plazo para que la cosecha de faba no se eche a perder a última hora y puedan remontar un poco las dos últimas campañas, que fueron desastrosas por las copiosas lluvias registradas en primavera y la importante afectación de los hongos, que obligó a los fabeiros registrados de la Indicación Xeográfica Protexida (IXP) Faba de Lourenzá a recurrir a las ayudas de la Xunta para minimizar pérdidas. «Coñezo o cultivo desde nena, teño 52 anos e nunca recordo unha colleita cunha porcentaxe de perdas tan grande, entre o 70 e o 80%, como a do ano pasado», recuerda Isabel Vilalba, fabeira y secretaria general del Sindicato Labrego Galego.
Aún es temprano para calibrar cómo será la de este año, aunque la sequía del mes agosto ha provocado que los primeros productores ya hayan empezado la recolección y se estén encontrando con una faba de una calidad aceptable, aunque más bien escasa. «A pesar de que hai pouca colleita, porque houbo moita seca, a que nos estamos atopando está moi saniña. Ademais, ao adiantarse a recollida pola sequía fai que sexa un pouco máis pequena» señala Carmen Seijo, propietaria de Xoias do Val.
Pero no cantan victoria todavía y están expectantes con la meteorología. «Estamos apañando a verde e, se segue barruzando coma este luns pola mañá e non vén agora un tempo seco, pode truncarse a que hai, mancharse e tamén vir fungos. A auga necesitabámola antes, non agora», explica Seijo.
Las altas temperaturas registradas en las últimas semanas también pueden ser un inconveniente. «O bochorno que houbo, esa combinación de calor con humidade, é a mestura perfecta para que proliferen os fungos», alerta la propia Carmen Seijo.
José Cuadrado, presidente de la Cooperativa Terras de Mariña, que agrupa a buena parte de los productores registrados en la IXP Faba de Lourenza, ofrece una visión muy similar. «Estamos empezando coa faba fresca, a verde, porque a branca está aínda sen acabar de secar. Vai ser unha campaña de produción escasa e algo mellor ca do ano pasado, pero tampouco fai falta moito para superala. Hai un mes éramos bastante máis optimistas, pero a seca non parou, a terra é po e sobre todo o vento fixo dano estas últimas semanas porque acabou de secar aínda máis todo e as plantas están sufrindo», avanza resignado.
Momento crítico
Cuadrado señala que la producción se encuentra en dos fases diferentes. «É todo unha incerteza porque coa seca que houbo hai fincas que secaron antes de tempo. Está sendo unha faba máis limpa, pero estamos nun momento crítico e vai depender moito de como veña o tempo. Hai fincas desiguais, unhas máis temperáns que xa están secando e as máis tardías non sei como van evolucionar. Se segue a sequía quedarán sen acabar de formarse de todo porque tamén houbo algo de vento e iso tirou coa flor. Ás que están máis adiantadas agora interésalles que non chova e ás que están máis atrasadas viríalles ben que chova para que molle o chan, siga medrando a faba e logo que veña tempo seco. Depende moito do estado no que estea cada finca. Houbo fincas nas que naceu moi mal, houbo que volver sementar e esas van con moito retraso», explica Cuadrado.
Habrá en la fiesta
Las previsiones de los fabeiros apuntan a que en la trigésimo tercera Festa da Faba de Lourenzá, que se desarrollará del 3 al 5 de octubre, la faba predominante en el mercado sea la verde y la presencia de la seca sea todavía residual. «Para a festa vai haber faba verde de maneira clara e a seca vai ser moi puntual, no caso de que haxa algo. Nós non facemos proba porque non traballamos a faba verde e pode que coa seca empecemos incluso dúas semanas máis tarde que a maioría», señala Isabel Vilalba.
Por su parte, José Cuadrado sí que aguarda que las personas que se acerquen a la fiesta puedan comprar faba seca. «Esperemos que para a festa si que haxa. O ano pasado tiñamos medo de que non chegase a produción porque ía todo moi atrasado, pero este ano, como se adiantaron, si que contamos con que haxa produción. Seguramente non moita, pero si que se poderá mercar xa algo a comezos de outubro», manifiesta esperanzado.
Los hongos y el ácaro blanco son las principales amenazas para esta leguminosa
Los hongos y el ácaro blanco son las principales amenazas que acechan a la faba. «O ano pasado xa se vía moi claro que ía haber moitos problemas cos fungos polo que chovera. A antracnose afectou moito e orixinou moita mancha. E en xeral este ano, e xa os anteriores, estamos preocupados coa aparación do ácaro branco, que tira moita flor, vese en moitas parcelas e axuda a que a faba teña moitas enfermidades», señala Isabel Vilalba.
Los fabeiros mariñanos se sienten un poco desprotegidos y apelan a la Administración para que busquen soluciones a sus problemas. «Estamos moi limitados cos produtos fitosanitarios que podemos empregar porque non hai elementos que funcionen e combatan estas pragas, polo que estamos un pouco á espera de avaliar os danos que puieron facer os fungos», apunta José Cuadrado.
La Xunta, a través del Centro de Investigaciones Agrarias de Mabegondo, ha puesto en marcha varios estudios para hacer frente a estos hongos, pero los fabeiros lamentan que todavía no haya resultados tangibles. «Sentímonos orfos porque cando xurden estes problemas temos que asesorarnos coas casas comerciais que elaboran os produtos e non contamos cun equipo de investigación propia. Na Misión Biolóxica de Galicia había un investigador que traballaba coa faba, pero xubílase e o resto traballan máis na cuestión da floración que nas enfermidades. E a Xunta, cando fixo unhas xornadas aquí, trouxo a unha persoa encargada das sementes, pero non era especialista nas enfermidades», lamenta Vilalba.