Una tierra fértil para las fabas: «O Val de Moeche podería ser coma o Val de Lourenzá»
AGRICULTURA
Los vecinos recuerdan la venta de «camións de fabas para Asturias» y algunos siguen cultivando para autoconsumo
23 oct 2025 . Actualizado a las 16:23 h.«O Val de Moeche podería ser coma o Val de Lourenzá», repite José Luis Sanjurjo, vecino de Bardaos, en San Sadurniño, y el único productor de la zona que venderá en la Feira das Fabas del sábado en Moeche. Muchos vecinos cultivan esta leguminosa para autoconsumo y todos recuerdan cuando se vendía en la feria, hace medio siglo. «Xa se empezaba desde a primeira de outubro, acórdome da distribución dos camións dos tratantes: o Asturiano á dereita, ao pé da peixeira que viña de Cariño; Frutas Díaz, de Lugo, á esquerda, arriba; outro que traía castaña e compraba fabas cun Ebro de morro roxo, máis arriba... Era unha feira importante, viñan catro compradores con catro camións grandes e dúas ou tres persoas en cada un», evoca Sanjurjo.
«En tempo de meus pais, todo o mundo ía co carro cheo de sacos de fabas á feira, e viñan os camións... era a maneira de sacar uns cartos, que daban para pagar a contribución (que vén nesta época) e para algo máis», apunta María Sabina Basanta, Visita, vecina de Balocos de 64 años. No solo sigue cultivando fabas, sino que atesora unas 25 variedades distintas, varias autóctonas de Moeche. «Agora están de moda as de Lourenzá. Antes había as de manteca (grandes como as asturianas, moi saborosas), as de riñón (pequenas, para o caldo) e as de cuña (bastante grandes tamén)», explica. Pero ella ha experimentado y ha conseguido semillas de Cantabria e incluso de Portugal, y cosecha fabas multicolor para que no se pierdan.
«Sempre se deron ben, e aquí podíanse sacar cartos delas, se te dedicas a iso», sentencia. Manola Parada, vecina de Felgosa, en la parroquia de San Xurxo, coincide en que las condiciones climáticas y el tipo de suelo son propicios para estas leguminosas tan apreciadas. «De pequena (teño 59 anos), cultivábanse moito para vender na feira [...], daquela había labradío en todas as casas, era un plus para a economía local, que era regular. Vendíase toda en seco, porque non había conxeladores, e hoxe demándase moito en fresco», indica.
Corrobora la riqueza del suelo: «Non fai falta plantar moitísimas porque dan moito, cun rego de vinte metros sacas 50 ou 60 quilos». Visita relata que «se botaban polo medio do millo, que era para os animais, e collíase todo xunto». «Daquela pouco máis había que a gandaría e a agricultura, e as fabas eran un cultivo que se daba ben e vendíase o excedente, igual que o de ovos ou a manteiga», cuenta Manola, que acompañaba a las ferias a su abuela, que vendía rosquillas.
Sanjurjo destaca «o valor engadido» de un producto «moi cotizado», a 14 euros el kilo. «Gustaríame que fora máis xente vender á Feira das Fabas», comenta. La alcaldesa, Beatriz Bascoy, lamenta que no se haya impulsado este cultivo: «É consecuencia do abandono do rural. O Val de Moeche é moi fértil, pero foise deixando [...], foi unha das oportunidades perdidas, e agora é difícil, o campo enfocouse á gandaría».
Una exposición «terrorífica» en la Feira das Fabas del domingo
La novena Feira das Fabas congregará a 21 puestos, entre ellos Fabas Sanjurjo, Terras de Lourenzá, nuevos productores y expositores de chacinas, pan y empanadas, fruta, pescado e incluso artesanía (cuero, pintura, joyería en madera). Además de las propuestas gastronómicas, con churrasco y pulpo. Habrá sorteos de lotes de productos entre quienes presenten un tique de compra en el mercado.
La charanga Vai Rañala Meu pondrá la música, se celebrará un concurso de «debagado de fabas» y los asistentes podrán degustar fabada elaborada por la Asociación de Veciños de Labacengos, a precios populares. El Concello programa una intensa mañana, de 10 a 15 horas.
La oferta incluye una exposición «terrorífica,» de los chavales más mayores del Consello Local de Infancia e Adolescencia (CLIA) Irmandiñ@s do 23. «Achéganos á realidade dos discursos de odio e ás consecuencias das políticas autoritarias e represivas, convidando á reflexión e ao compromiso pola defensa dos dereitos humanos», explican. Es parte de las iniciativas impulsadas por el CLIA para fomentar la implicación de los jóvenes en la vida social y cultural del municipio.
