
Diego Pérez, que acaba de terminar un libro sobre el pasado de la parroquia, cuenta la historia de la Pedra do Sombreiro
16 feb 2025 . Actualizado a las 14:49 h.En el monte de Bembrive, en la ladera que baja al barrio de San Cibrán, hay un grupo de piedras que destaca por su forma. Una de ellas está muy lisa y aguanta de pie frente a las otras, que están tumbadas. «Antes estaba enriba delas, pero hai uns anos caeu», recuerda el vecino Diego Pérez. Se encontró este lugar tras años de caminar el monte buscando los secretos de la historia de Bembrive. Lleva un libro en la mano que recoge el pasado de la parroquia desde el Neolítico al siglo XIX. «Remateino hai pouco e agora estou a buscar a alguén que o publique», dice. En él cuenta una leyenda de amores prohibidos que rodea a estas piedras, «que aquí son coñecedidas como Pedra do Sombreiro ou Pedra do Altar, pola forma que ten», explica.
«Contoume Marta Álvarez, a muller que se encargou de recoller a toponimia destes montes, que escoitara das maiores que cando uns pais tiñan unha filla que andaba cun mozo que non lles gustaba, as maioría das veces porque era pobre e eles eran ricos, encantábana. Metíana debaixo dunha pedra grande e plana (a do Sombreiro) e dicían: ‘‘Cando esta pedra dea liño e o liño dea pano, sairás do teu empantano’’», recita Diego Pérez entre risas.
La leyenda continúa, como suele pasar en otras tantas de la memoria oral de Galicia, «cando un mozo, que escoitou isto, decidiu facer algo. Dun día para outro, comezou botar terra enriba da pedra, logo sementou o liño, regouno e, cando medrou, fixo pano. Entón, unha rapariga saíu da pedra e foi onda el», continúa el escritor. No sabe cómo terminaron ambos, pero queda para «a imaxinación de cada quen», ríe.
Hoy, las piedras están libres de tierra y se pueden distinguir entre los pinos sin gran dificultad. «Está así porque vin hai uns días limpar o lugar para que se poida gozar», dice el vecino. De hecho, se puso a excavar para que se pudiera apreciar la piedra lisa que le dio el nombre al lugar, pero «non atopei a muller nin tampouco o liño».
Esta leyenda es una más de «os milleiros de historias que se agochan nos nosos montes». Con su libro, Diego Pérez descubrió una riqueza inmaterial que está desapareciendo con los mayores que no consiguen grabar. El autor lo ha vivido durante sus diez años de trabajo de campo. «Cando empecei había moitas máis historias que agora. Estamos a perder patrimonio con cada maior que morre», lamenta. Por lo menos, la leyenda de la Pedra do Sombreiro sigue viva. «Si e non. Esta en concreto pode desaparecer co novo túnel da A-52. Aquí, se iso vai adiante, van facer unha escombreira». «Esa obra vai rachar co noso pasado, identidade e memoria», denuncia.
Cerca de la Pedra do Sombreiro, hay un alto desde el que se vigila toda la ría de Vigo. «Aquí estou seguro que había un punto de observación da Idade Media que aínda non está catalogado», dice. «Nesta zona, se os guardas vían aparecer algunha barca sospechosa, podían botar a correr para entregar o aviso ao bispo de Tui», indica.
Estas dos historias son parte de un legado que «aínda está por contar ou que se esqueceu», incide Diego. Recuerda como su túa abuela, Olidia González, le contaba un montón de cuentos y sabía ponerle nombre a cualquier piedra o regato del monte. «Eran libros cheos de memorias vivas e é unha mágoa que non tivera falado máis con elas, pero, claro, un no se pode dar conta diso de neno», lamenta. Esta es una de las razones que lo movieron a dedicar tantos años de trabajo a recoger la historia de Bembrive. «Non quero que todo este coñecemento desapareza cos nosos maiores», insiste. Él, de alguna manera, ya es lo más parecido que queda a su tía Olidia en la zona. «Nese espazo hai varias minas de auga que dan de beber á parroquia e tamén a algunha zona de Vigo». Él también sabe dar nombre al monte como hacían sus ancestros. «É un tesouro que temos e que moita xente non coñece. Debemos divulgalo».