Xacobo Pérez: «Sempre o dicimos, os cabalos son bombeiros voluntarios»

Patricia Blanco
Patricia Blanco CARBALLO / LA VOZ

CERCEDA

ASOCIACIÓN PURA RAZA CABALO GALEGO

El mundo del caballo, rutas y ferias, genera un importante movimiento en Galicia. Y son múltiples sus beneficios para el agro, asegura el presidente de la Asociación Pura Raza Cabalo Galego

23 abr 2024 . Actualizado a las 12:47 h.

Más allá del turismo de pernoctaciones, existe toda una corriente de visitantes, flujo a veces de un solo día, que nutre de experiencias a quienes se desplazan y de patrimonio vivo al territorio que los acoge. Ocurre con las rutas y ferias cabalares, como la que se dio este domingo en la Feira das Nenas, en A Silva, Cerceda, donde la asociación Pura Raza Cabalo Galego, presidida por Xacobo Pérez, promovió pruebas puntuables para la 23.ª Copa Galicia de Morfoloxía Pura Raza Galega. Tiempo «solleiro» acompañó la velada, de excelentes resultados.

«A Silva ten un poder de convocatoria extraordinario, sobrepasou todas as previsións de asistencia. É unha das feiras máis importantes, xa non diría da provincia, senón de Galicia, unha cita tradicional que rememora a chegada da primavera, o encontro das parellas», aseguró ayer en Radio Voz Bergantiños un Xacobo maestro de las palabras. Lo saben sus oyentes, muchos aún recuerdan aquel Corre Carmela que chove. «Todas as citas relacionadas co mundo do cabalo están medrando moito, pero o da Silva é algo que eu vivín dende hai máis de 30 anos. Alí comezara cun compañeiro noso da radio, falecido recentemente, e para o que tamén houbo un recordo, Luís Rial. Era unha feira moito máis pequena, pero cunha simboloxía extraordinaria», apunta.

Próxima parada, Noia

Tenían 72 caballos y yeguas inscritos para las pruebas, pero llegaron más peñas de jinetes. Estas citas generan todo un circuito de profesionales y aficionados, y así se verá también en la más inminente para esta asociación, este mismo jueves, la Feira de San Marcos de Noia, con 4.100 euros en premios, pruebas puntuables asimismo para la Copa Galicia. Después vendrán Lalín, Santiago, Vilarmaior, Silleda... «Temos traballo dabondo», ríe Pérez. Constata, efectivamente, que el interés por estas quedadas vinculadas al mundo equino «está en aumento». Incluso la implantación de centros de turismo ecuestre, con ejemplos en la Costa da Morte. «Neste período de pospandemia que empeza xa a quedar algo alonxado, a xente ten necesidade de interactuar, precisa saír das casas. Hai que ter tempo de lecer, de encontro, de disfrute», reflexiona el presidente de la Asociación Pura Raza Cabalo Galego.

BASILIO BELLO

Tiene la entidad como objetivo último fomentar, promocionar y difundir la raza equina autóctona, «en perigo de extinción». ¿Qué es el caballo gallego? «É un valor que descubrimos dende hai moitos anos, este noso concurso leva 23. Unha raza de identidade propia, deste país, que non foi recoñecida ata a chegada da nosa asociación», recuerda. A instancias de esta llegaría después el reconocimiento por parte de la Xunta de Galicia, el Ministerio, Europa... Y eso que tradición había.

Desde El Quijote

«O cabalo galego é un valor que estaba nos nosos montes, nas nosas rapas, nos nosos curros, como é o caso por exemplo de Vimianzo. Uns cabalos que se veñen adaptando e implantando no territorio galego dende o século III antes de Cristo», precisa Xacobo, capaz de citar de carrerilla a todos los historiadores, estudiosos romanos y geógrafos que en algún momento hablaron de un «pequeno cabalo galego que transportaba mercadorías lixeiras...». «Son datos históricos que están aí. Xa en El Quijote estaban tamén aquelas facas galizanas, unha raza esquecida que, agora co apoio da Xunta e dos Concellos que acollen a Copa Galicia, estamos tratando de recuperar», incide Pérez.

¿Qué la distingue? Cumple unos parámetros muy concretos, un patrón racial. El caballo gallego no mide más de 1,40 a la cruz —donde se coloca la montura—, tiene capa de pelo castaño o negro, perfil recto, orejas pequeñas, canillas finas, cascos negros y compactos... Todo esto tiene una explicación genética, son cuestiones ligadas a la dureza del suelo granítico y al tiempo adverso de esta tierra, a las inclemencias meteorológicas. Un caballo gallego que ya se conoce en otros países del mundo y también funcional, ojo, para la práctica deportiva. Así se vio en A Silva con las exhibiciones de doma clásica y de alta escuela.

BASILIO BELLO

Una de las próximas salidas cabalares en Bergantiños será la tercera ruta promovida por la comisión de fiestas de Borneiro (Cabana), este sábado 27. Son citas herederas de una tradición longeva: «Hoxe non temos bestas nin case xente nas aldeas, pero tempo atrás as bestas eran as que sacaban o traballo adiante e o primeiro que había que atender nunca casa. Antes de servir a comida na mesa, esa pregunta: Está a besta atendida?. Todo iso hai que recuperalo, mentalizar ás novas xeracións, na Silva había milleiros de nenos. Promover que gocen cos cabalos, é un ser cuns valores a respectar e cun papel importante no noso agro», reseña Xacobo. Se calculan unos 17.000-18.000 caballos en el monte gallego, y a un consumo diario de masa arbustiva de 21 kilos por ejemplar —estudio de la USC—, resultando miles de toneladas: «Os cabalos son bombeiros voluntarios».