Noelia Papín, actriz fisterrá: «De nena pensaba que o de actuar era para xente rica»

Patricia Blanco
PATRICIA BLANCO CARBALLO / LA VOZ

FISTERRA

MANU SUÁREZ | LA DIAPO FOTOGRAFÍA

Gentes del Finis Terrae | Rondaba los 40 cuando cambió su trabajo de administrativa por el de actriz. Actuará este sábado en Vimianzo con «Sen lingua», obra de su autoría sobre el maltrato psíquico

22 nov 2023 . Actualizado a las 09:55 h.

A Noelia Papín Estévez (Fisterra, 1974) siempre le gustó el cine, «e todo o mundo da actuación en xeral», pero en su infancia y juventud nunca pensó que la de actriz pudiese ser una profesión: «Pensaba que aquilo era para xente rica, non para unha filla de mariñeiro. Eran outros tempos. Fisterra, anos 70...», explica. Tuvieron que pasar bastantes años —tenía ya unos 40— para que ella, que era administrativa, pusiese un nuevo rumbo a su vida. Con la crisis, en el 2011/2012, perdió su empleo y decidió cursar un máster de recursos humanos y gestión de personal tras el que volvió al mundo laboral. No fue la mejor experiencia, así que ahí se dijo: «Igual isto é un sinal, dedícate a outra cousa. E eu quería ser actriz». Un tiempo atrás se había apuntando en Oleiros a un obradoiro de cabaré que impartía Clara Gayo y un año después se había matriculado en la escuela de teatro de Manuel Lorenzo, Casa Hamlet. Suficiente para saber que eso era lo que quería y le gustaba, por lo que se anotó en un ciclo de producción audiovisual, y desde entonces ahí está. Tiene 48 años y ahora vive, efectivamente, de ser actriz: «En televisión, teatro, publicidade... Vivo como se pode vivir de ser actriz, facendo un pouco de todo», explica. 

Decidió en el 2021 montar con otros compañeros una compañía teatral —Serea Teatro, parte de Serea Producións, productora audiovisual—, y es con ella que este sábado llegará a la Casa da Cultura de Vimianzo —20.30 horas— para ofrecer la pieza Sen lingua, acompañada en el escenario por un vimiancés, Vicente Mohedano. «Para min tamén será como xogar na casa, terei eses nervios», admite Noelia, que además de actriz en la función, es la directora y autora del texto. Lo escribió en su día para una convocatoria de Igualdade del Concello de Meaño, y desde entonces el espectáculo ha crecido en tiempo, dramaturgia y puesta en escena. Integrado en el circuito de la Agadic y de la Deputación, con él han pasado ya por Cangas, Cuntis, Fisterra, Sada, Oleiros o varios centros educativos. «Funciona moi ben», dice. Tanto así que justo este viernes, en Sada, estrenarán la segunda parte —será una trilogía—: Á luz do día, nalgún lugar do mundo, algunha muller, también escrita por ella.

Imagen del cartel de la obra «Sen lingua»
Imagen del cartel de la obra «Sen lingua»

Sen lingua aborda el maltrato psíquico, el emocional, «o que non se ve». Presenta a un matrimonio en la sala de espera de una psicóloga. Hay entre ellos una conversación, y se intuye un problema inicial, que poco a poco el público va viendo. Ella casi no habla, él es que dirige, el que domina, el que manda, la empequeñece hasta hacerla invisible. «É un tema evidente, á orde do día, moi normalizado, pero que o espectador, véndoo dende fóra, chega á conclusión de que hai situacións que non podemos permitir». Á luz do día, nalgún lugar do mundo, algunha muller, en cambio, se interna ya en el maltrato físico e incluso en la violencia vicaria. «O da violencia de xénero é un tema que nos toca a todos, e que a min me toca porque son muller e estou rodeada de mulleres. A sociedade é, de por si, machista. Moitas veces sufrimos violencia e nin nos damos de conta. Eu sempre me fago a mesma pregunta: ‘Esta persoa faría o mesmo, reaccionaría igual, se eu fose un home?’ Quero escribir sobre isto, porque hai comportamentos que como sociedade non podemos tolerar, queremos avanzar, a violencia cero sería o que buscamos», reflexiona. La tercera parte ya está en su cabeza.

Noelia Papín, en una imagen tomada en el 2016 en Fisterra
Noelia Papín, en una imagen tomada en el 2016 en Fisterra JOSE MANUEL FERREIRO

Casi al tiempo que Noelia nacía como actriz, en esa época de cambios vitales, nacía en otra faceta, la de atleta. Años 2010/2011. Su pareja de entonces corría, y por insistencia se animó a acompañarlo un día por la playa de Bastiagueiro: «Eu bailaba e ía á piscina, pero de correr nada». Esa misma jornada la acabaron inscribiendo a una carrera: «Fixen todo o que non hai que facer, empezar a correr un martes e ir a unha carreira un domingo». Pues bien, hasta hoy que lo sigue haciendo, y no solo eso, sino que unos dos años después de engancharse sumó a su hermana a esta disciplina: «No colexio faciamos moito deporte, e ela era boísima correndo». Dice que Inés, cinco años mayor que Noelia, la ha superado ampliamente en palmarés: «O seu é xa importante. Ela si que empezou a correr ben, como hai que facelo, con coñecemento de causa». Procuran acudir a todas las citas que pueden, aunque el trabajo de actriz en su caso se lo pone difícil. A la que no renunció, pese a haber dormido cuatro horas, fue a la cita fisterrá de Correndo pola Costa, el pasado octubre, y segunda quedó en 3K femenino. Otros podios tiene encabezado en A Coruña, emblemáticos como el de la Carrera de la Mujer 2016 y su nombre estará ligado por tiempo al club Atletismo Sada. Vuelve a menudo a casa, a su familia: «Móvome hoxe en día no triángulo Ames-Oleiros-Fisterra». Si uno quiere, está claro, nunca es tarde para nada. Ni para actuar, ni para escribir, ni para echarse a correr (e incluso hacer turismo a la vez).

Dónde ver «Sen lingua». Este sábado, en la Casa da Cultura de Vimianzo, a las 20.30 horas. Gestión de entradas en la Casa da Cultura o también en la plataforma woutick.es. Coste: 5 euros (entrada reducida: 2,5).