José López, expatrón y armador de O Cantiño: «O mundo do mar é bonito e se o colles con cariño lévase bastante ben»

SOMOS MAR

El barco fue la nave capitana en la última procesión marítima de las fiestas de Burela, portando la imagen de la Virxe do Carme por tercera vez
14 jun 2025 . Actualizado a las 09:43 h.«Todo ben. Estou na sobremesa. Todo perfecto», comenta José López Fernández (Nois-Foz, 1963), conocido en su comunidad vecinal como O Demo. Este apodo hace referencia a un niño travieso, pero no siendo el único que lo ha portado en su clan pues el sobrenombre viene de una generación anterior a la suya. Ha sido como una herencia más, aparte de la marinera. «É un apodo familiar, por traste, non por malo», ríe, recordando una frase muy popular al respecto: «Coma aquel que ía pasando por unha ponte e dicía 'Deus non é bon e o demo non é malo'». Se le ve relajado, disfrutando de la jubilación: «É moi boa. Cando a un lle pagan por non facer nada, lévase moi ben _sonríe_. O problema é cando paras, porque botas de menos o que levas facendo toda a vida. Preguntábanme moitos amigos se me ía acostumar despois de 40 anos. Eu dicíalles 'non me fai falta probar, sei que me vou acostumar'. Parei de pescar no mar e non vou agora nin aos calamares. Ainda que si, a veces algo axudo no barco e colaboro co fillo, que está de patrón no noso barco, O Cantiño, en Burela». No sabemos si su destino marinero estaba, más o menos, escrito pero al final se cumplió: «Meu pai falecera no mar e miña nai non quería que eu fora tamén ao mar, pero eu non quería estudar. Ao final, por amigos que andaban nel, e gañaban moitos cartos daquela, nos 79-80, empecei e collinlle o gustillo... Sinceramente, non sei se houbese tido que traballar en terra se me houbera adaptado». Fue escalando categorías de menor a mayor, de marinero a contramaestre, luego a segundo patrón, finalmente patrón y armador: «O normal é que sexa así. Empezar de abaixo para arriba. Se empezas unha casa polo tellado, mal vamos». Su hijo, Pablo López González, prolonga la saga tras haberse formado en mecánico naval mayor, patrón de altura y patrón costero polivalente: «Está moi preparado para o mundo do mar». «Agora está de patrón. Ao primeiro do oficio pensei que o ía deixar, porque se mareaba moito, constantemente. Afortunadamente, o mar gústalle», indica el padre. Esta semana navegaba por la franja asturiana, a la cigala. Tiene otra hija, Isabel, sin vínculo con el mar, «ainda que se fai falta algo axuda, é voluntaria para todo», añade.
«Tiven moita sorte»
«O mundo do mar é bonito, solo que é igual que todas as cousas. Se o colles con cariño lévase bastante ben. Se o colles forzado, calquer traballo, mal vai», reconoce. Aunque el oficio pesquero tiene su historial de tragedias, en su caso el medio marino fue benévolo con él: «Afortunadamente tiven moita suerte e non tiven ningunha desgraza mentres estiven de patrón. Accidentes típicos si pero pequenos, e nada fóra do normal. Medo non pasei. Ao mar sempre lle tiven moito moito respeto pero medo non, o que pasa é que hai que levalo con paciencia e con tranquilidade. O mar non se pode comer, porque ten moita forza. Respeto hai que terllo». «A vida dun mineiro non é nada agradable, ou a vida dun camioneiro», añade comparando con otras profesiones duras. «Eu sabía nadar porque son dun pobo mariñeiro de aquí e ía á praia. Se sabes nadar podes ter algo máis de sorte de salvarte pero non é igual nadar nunha piscina que en alta mar, pola temperatura da auga, a marexada... Non ten nada que ver», prosigue O Demo. Recalca que la vida laboral que tuvo no tenía nada de extraordinaria, salvo por el lugar de trabajo, y que en la actualidad, sin embargo, «póñenlle ao mar moito máis do que é». Fue al bonito, al pez espada y la gran mayor parte de su trayectoria profesional se ocupó en el arrastre de litoral, añadiendo: «Daquela descansabas catro días a finais de mes, logo empezou o descanso dominical, creo que no ano 92. Estaba de conselleiro Enrique López Veiga, co que discutía moito. Pero, unha vez que o vin nunha cea en Vigo, dinlle as grazas porque fixera unha gran labor ao poñer o descanso en fins de semana».
Nieto político de Ceferina Barcia, que fue pionera en los años 50 arrancando la empresa familiar pesquera
Existe una historia curiosa en esta estirpe marinera, en la que antes de O Cantiño fue el Alfredo Vieira, pues la empresa familiar proviene de la abuela política de José López, «que era a xefa», resalta. «Foi a promotora _sigue hablando de ella_. Era unha señora á que o marido lle morrera nun barco de caldera, xuntouse cun socio e fixeron un barco. Era a avoa da miña muller. Pola década dos 50, probablemente, foi pioneira e moi emprendedora e quedando viúva con 30 e poucos anos e con dúas fillas. Era de Burela e chamábase Ceferina Barcia. Despois quedaron coa empresa os xenros, un Benjamín e outro, Pepe O Trochero. Despois, seguimos nós».
José López hace un comentario simpático sobre su oficio, por mucha era de las tecnologías en la que estamos inmersos y que facilita muchas labores y actividades en cualquier profesión, igualmente en la pesca: «O peixe ten rabo e por iso temos que andar buscándoo». Quiere decir que «ao ter rabo, móvese dun lado para outro, pero se non o tivera estaría no mesmo sitio. Ainda para poñerlle un microchip habería que pillalo primeiro». «Nada que ver o de agora no mundo do mar co de antes», concluye.
O Cantiño llevó el pasado primero de junio la imagen de la Virxe do Carme en la procesión marítima de las fiestas. La tercera ocasión en la historia del barco que es la nave capitana, aunque certifica que la «cada vez hai menos participación». «Os mariñeiros somos moi crentes na Virxe do Carme». Aunque es un orgullo para las gentes del mar, pregunto si por un casual da suerte llevar a la Reina de los Mares en dicho desfile, de cara a la temporada pesquera, y dice O Demo con cierto misterio: «Non o poñas. Imos deixalo en suspenso».